ESA’nın Herschel Gözlemevi yıldızlararası ortamdaki bulutların karışık gaz iplikçi yapıları içerdiğini gösterdi. İlginç olan gökada boyunca yıldızlararası ortamda yayılan ipliksi yapılan yaklaşık aynı genişliktedir.
Herschel yeni doğan yıldızların bu yapıların en yoğun bölgelerinde olduğunu saptadı. Kartal (Aquila) bölgesini gözleyen Herschel, her ipliksi de yaklaşık 100 yeni doğmuş yıldızlardan oluşan kümenin olduğunu belirledi.
Yıldızlararası ortamdaki ipliksi yapılar daha önce kızılötesi teleskoplarla görüntülenmiş ancak genişlikleri ölçülememişti. Herschel bir ipliksinin uzunluğu veya yoğunluğu ne olursa olsun genişliklerinin yaklaşık aynı olduğunu gösterdi.
Paris’teki AIM Laboratuarı’ndan Doris Arzoumanian: “Bu büyük bir sürpriz” diyor. Çalışma ekibi inceledikleri 90 ipliksinin hepsinin de yaklaşık 0,3 ışık yılı (Dünya-Güneş uzaklığının yaklaşık 20000 katı) genişliğindeydi. Bu ise sağlam bir açıklama gerektirmektedir.
Bilgisayar modelleri ile yapılan gözlemlerle karşılaştırıldığında ipliksileri oluşturan bulutların muhtemelen şok dalgası ile yıldızlararası ortama yavaşça dağıldığı sonucuna varıldı. Bu ise patlayan yıldızlardan uzaya yayılan enerjinin oluşturduğu etkidir. Böylece yoğun ipliksiler gökada boyunca seyrelerek uzandı.
Yıldızlararası bulutlar oldukça soğuktur, yaklaşık 10 K sıcaklığındadır ki bu sıcaklık mutlak sıfır sıcaklığının biraz üzeridir. Üstelik oldukça yavaş hareket eden bulutlar yavaşlamaya devam ediyor.
Bu yavaşlamanın nedeni patlamalar sonucunda oluşan şok dalgalarıdır. Bulutların arasında gerçekleşen bir patlamanın oluşturduğu ses dalgasının dağılması gibi burada da enerji kaybı söz konusudur.
Dr. Philippe Andre: “Bu doğrudan bir kanıt olmamasına karşılık yıldızlararası ortamdaki ipliksiler arasındaki bağ için güçlü bir kanıttır. Bu ise yıldız oluşum kuramlarına yeterli desteği sağlıyor” diyor.
Ekip Herschel’in SPIRE ve PACS aletlerini kullanarak IC5146, Kartal ve Polaris denilen üç yakın bulutu ve aralarındaki bağı inceledi.
ESA’nın Herschel Proje Bilimcisi Göran Pilbratt: “Oldukça karmaşık olan ipliksi yapılar ile yıldız oluşumları arasındaki ilişkiyi Herschel ipliksilerdeki boncuk gibi dizilen yıldız kümelerinden ortaya çıkardı” diyor.
