NASA’nın Hubble Uzay Teleskopunu kullanan gökbilimciler, gezegen oluşumu kuramına ters düşen bir gezegenin varlığıyla ilgili sağlam kanıta ulaştı. Gezegen yıldızından 12 milyar km uzakta yer alıyor.
Bugüne kadar tespit edilmiş 900’e yakın gezegen içinde böylesi uzakta yer alan başka bir örnek bulunmuyor. Suyılanı (Hydra) takımyıldızında ve 176 ışık yılı uzaklıkta yeralan gezegen adayı, popüler gökbilimin hedef yıldızlarından küçücük kırmızı cüce TW Hydrae’nin çevresinde dolanıyor.
Hubble’ın keskin gözleri TW Hydrae’nin çevresinde dolanan gaz ve toz diski içinde bir boşluk olduğunu belirledi. 65,6 milyar km genişliğindeki diskin içindeki boşluk 3 milyar km genişliğindedir. Bu boşluğu oluşturduğu düşünülen gezegen tıpkı bir kar küreyicisi gibi kütle çekimsel etkiyle malzemeyi itmiş ve kendine bir boşluk oluşturmuştur.
Gezegenin nispeten küçük olduğu ancak Dünya’nın 6 ile 28 katı büyüklüğünde olduğu tahmin ediliyor. Geniş bir yörüngeye sahip olması yıldızı çevresinde çok yavaş döndüğü anlamına gelir. Bu gezegen Güneş Sistemi’nde olsaydı Pluto’nun Güneş’ten uzaklığının iki katı kadar bir yerde olurdu.
Gezegenlerin on milyonlarca yıl içinde oluştuğu düşünülüyor. Öngezegenimsi diskteki toz, kaya ve gaz birikintilerinin yavaş bir süreç içinde birleşmesiyle ilkel gezegen oluşmaktadır. Yıldızın bulunan bu ilk gezegeninin 12 milyar km uzakta çevresini temizlemesi Jüpiter’in temizlik sürecine göre 200 kat daha fazla sürmüştür. Güneş’ten 500 milyon km uzaklıktaki Jüpiter 10 milyon yıl içinde oluşmuştur.
TW Hydrae’nin kurama ters gelen gezegeni sadece 8 milyon yıl yaşındadır. Gezegen bu süreç içinde büyüyebilmek için yeterli zamana sahip olamamıştır. Bu hikâye TW Hydrae’nin Güneş’in % 55’i büyüklüğünde olması nedeniyle zorlaşmaktadır.
Baltimore’daki Uzay Teleskopu Enstitüsü’nden John Debes: “Böyle bir sistemin olması çok ilginç. Bu, bugüne kadar diski içinde boşluğu olduğunu gördüğümüz en küçük kütleli yıldızdır” diyor.
Diğer gezegen oluşumu kuramına göre diskteki bir yığın kütleçekimi altında çökerek gezegen oluşur. Buna göre bir gezegen birkaç bin yıl içinde hızla oluşabilir.
“Biz bu gezegenin varlığını aslında diskteki boşluğun özellikleriyle gösterdik. Bu da yıldızdan çok uzaklarda bir gezegenin oluşabileceği anlamına geliyor” diyor Debes.
TW Hydrae diskinin dış kısımlarında büyük toz taneleri bulunmuyor. Şili’deki Atacama Büyük Milimetre Dizgesi gözlemlerine göre yıldızdan 5,5 milyar km uzaklıktaki diskte yaklaşık kum tanesi büyüklüğünde parçacıklar dışında büyük parçalar bulunmuyor.
“Eğer bir gezegen varsa, iri kayalar olmadan kum tanelerinden, çakıllardan ya da tozdan gezegen oluşamayacağını söyleyen kurama açıkçası ters gelecektir” diyor.
Araştırma ekibi yıldızı gözlemek için Hubble’ın Yakın Kızılötesi Kamerası ve Çoklu Nesne Tayfölçerini (NICMOS) kullandı. Daha sonra alınan veriler karşılaştırıldı. Bunun sonucunda yıldızın çevresindeki diskte boşluk olduğu belirlendi.
http://www.nasa.gov/mission_pages/hubble/science/tw-hydrae.html
