Bir karadeliğin bir yıldızı yakalamasıyla oluşan ve ışık hızında hareket eden parçacık akışı ilk kez görüntülendi. Güneş büyüklüğündeki bir yıldızı yakalayan süper kütleli karadeliğin yakınından yayılan jetler uluslararası astrofizikçi ekibi tarafından yakalandı.
John Hopkins Üniversitesi’nden Sjoert van Velzen: “Böyle olaylara ender rastlanır. Birkaç aydır izlediğimiz olayda, yok olma sürecindeki yıldızdan yayılan jet çıkışlarını fark ettik” diyor.
Karadelikler çok yüksek çekim kuvveti nedeniyle madde, toz, gaz hatta ışığın bile kendisinden kaçmasına izin vermez. Bu da onları görünmez kılar. Gökbilimciler karadelikleri yakaladıkları bir yıldızın yaydığı yoğun ışıma ile tespit ederler. Yıldız karadeliğin “olay ufku” adı verilen geri dönüşü olmayan yüksek çekim alanına girene kadar yoğun ışıma yapar. Bu çalışma öne sürülen bu düşüncenin doğru olduğunu gösterdi.
“Önceki gözlemler hep böyle bir jet çıkışlarını görebilmek içindi” diyor van Velzen.
Karadeliklerin süper kütleli olanlarının gökadaların merkezinde olduğu düşünülmektedir. Bir milyon güneş kütleli süper kütleli karadelik yakınındaki bir yıldızı kolayca silip süpürebilir.
Yıldızın ilk gözlemleri Hawaii’deki bir optik teleskopu kullanan Ohio Üniversitesi’ndeki bir araştırma ekibince gerçekleştirildi. Ardından radyo teleskop verileri için İngiltere’de Oxford Üniversitesi’nden Rob Fender liderliğindeki ekiple temasa geçildi.
Gözlem verileri X-ışını, radyo ve optik alanda gözlem yapan yer ve uzay teleskoplarıyla genişletildi.
Olayın gerçekleştiği gökadanın Dünya’ya yakın olması jetlerin izleme şansını arttırdı. Bu gökada Dünya’nın 300 milyon ışık yılı uzağındadır. Bir ışık yılı yaklaşık 9,5 trilyon kilometredir.
Ekip ilk olarak karadeliğin çevresinde toplanan malzeme diskine odaklandı. Böylece diskten yayılan ışığın aniden artışı karadeliğin bir yıldızı yakaladığını gösteren en önemli kanıt oldu.
“Bir karadeliğin bir yıldızı imha etmesini uzaktan da olsa izlemeyi başardık. Gözlemlerimiz bu olayları açıklayan kurama önemli kanıt sunarken yıldız enkazının akışı hakkında da bilgi verir” diyor van Velzen.
