Yeniden Doğan Yıldız ve Güneş’in Kaderi

Gezegenimsi bulutsu Abell 30. Ana görüntüdeki mavi renk hidrojen, kırmızı renk oksişjeni temsil ediyor. Yıldızın çevresinin büyütülmüş sağ üstteki görüntüsünde ise yeniden doğan yıldızdan yayılan rüzgarın oluşturduğu kuyrukluyıldız benzeri kıvılcımlar görülüyor. (Ana görüntü: X-ray: ESA/XMM-Newton; optical: NSF/NOAO/KPNO; büyütülmüş görüntü: NASA/CXC/IAA-CSIC/M. Guerrero et al; optical: NASA/STScI)

Gökbilimciler güneş benzeri bir yıldızın sonunu izleyerek Güneş Sistemi’nin birkaç milyar yıl sonra karşılaşacağı kaderini ve sonuçta uzaya dağılan gaz kabuğundan yaşamın tekrar geri geleceğine yönelik kanıtları topluyor.

5500 ışık yılı uzaklıktaki Abell 30 gezegenimsi bulutsunun bileşik görüntüsü, ESA’nın XMM-Newton, NASA/ESA Hubble Uzay Teleskopu ve NASA’nın Chandra X-Işınları Teleskopunun x-ışını ve görünür ışıkta alınan görüntüleriyle oluşturuldu.

‘Gezegenimsi bulutsu’ ölen bir yıldızın uzaya yaydığı maddenin yoğun kabuğuna verilen addır. 18. yüzyıldaki gökbilimcilerin elindeki teleskoplar bu cisimleri renkli bir gezegen şeklindeki balon gibi görüyordu. Bu tür bulutsuların adı buradan kaynaklanır.

Gökbilimciler Güneş’in ömrünün sonuna doğru kırmızı dev haline gelerek sekiz kat şişeceğini ve dış katmanlarını rüzgarlar yoluyla dışarı savuracağını biliyor.

Yıldızın sıcak çekirdeğinden yayılan morötesi ışımayla parlayan kabuk, günümüz modern teleskoplarıyla algılanır.

Abell 30’un merkezindeki yıldız ölümün ilk darbesini 12 500 yıl önce aldı ve soğuk dış kabuğunu yıldız rüzgarıyla birlikte uzaya fırlattı.

Optik teleskoplarla uzaya dağılan ve genişlemekte olan maddenin oluşturduğu küresel kabuğun evrimsel aşamasını izliyor.

850 yıl önce yıldız birdenbire öksürür gibi dışarıya helyum ve karbonca zengin madde püskürtüp hayata yeniden döndü. Yıldızın dış zarfı bu yeniden doğuş sırasında hızla genişledi.

Yıldız rüzgarıyla atılan madde saatte 14 milyon km -ya da saniyede 4000 km- hıza ulaştı.

Bu hızlı yıldız rüzgarı, eski ve yavaş hareket eden madde yığınını yakalayarak yıldızın yakınlarında görülen kuyrukluyıldız benzeri karmaşık yapıları oluşturur.

Yoğun madde kümelerini bombalayan yıldız rüzgarı birkaç milyar yıl içinde Güneş Sistemi’ndeki Dünya ve diğer gezegenler gibi benzeri yapıların oluşumunu sağlar.

Güneş’in gezegenleri buharlaştıracağı yıldız rüzgarı üreten kırmızı dev aşamasında, son soluğunda oluşacak patllama hayatı da sona erdirecek.

Gelişmiş bir uygarlığın güçlü teleskopları yıldız rüzgarlarının yuttuğu kor gezegenlerin yaydığı x-ışınlarını görebilir.

ESA

 

Önerilir...

Düşünceniz

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.