Yaşamı Etkileyen Başka Bir Etken

Büyük ve karasal bir ötegezegen resmi. (NASA/JPL-Caltech)

Küçük kütleli yıldızlardaki gelgit etkisi, yaşam alanındaki gezegenlerde yaşamın oluşmasına engel olabilir. Bu bilgi Postdam Astrofizik Enstitüsü’nden René Heller başkanlığında yürütülen bir çalışmayla elde edildi.

Güneş Sistemi dışındaki gezegenler ya da kısaca ötegezegenlerin varlıkları 1995’ten bu yana biliniyor. Bilim insanları uzayda yaşamı yaşam alanı içindeki gezegenlerde arıyor. Bu alan içinde yer alabilecek gezegenlerin sıcaklıkları sıvı su bulundurmalarına uygun olabilir. Su, yaşam için vazgeçilemez en önemli unsurdur. Şimdiye kadar gezegenin sıcaklığının ve atmosfer yapısının, yıldıza olan uzaklığa bağlı olduğu söyleniyordu. Heller ve ekibi, küçük kütleli yıldızların oluşturduğu gelgit etkisinin, yaşam alanıyla ilgili bilinenleri değiştirecek bir sonuca ulaştılar.

Heller üç farklı etkiden böylesi bir sonuca ulaştı. İlk olarak gelgit etkisi nedeniyle gezegenlerin yörüngesi birkaç milyon yıl içinde eğilir. Örneğin Dünya’nın ekseni 23.5 derecedir ki bu açı mevsimlerin oluşmasına neden olmuştur. Bundan dolayı küçük yıldızların yaşam alanı içinde yer alabilecek dünya gibi gezegenler için mevsimsel değişimler olmayacaktır. Bu gezegenlerin bir tarafı donarken diğer tarafı sıcak olacaktır.  Yani iki kutup arasında büyük sıcaklık farklılıkları oluşacak ve atmosferleri buharlaşacaktır. Çünkü bu büyük sıcaklık farklılığı büyük fırtınalara neden olur.

Bu gelgitlerin ikinci etkisi ise Jüpiter’in Io uydusu gibi gezegenin çok fazla ısınmasına sebep olmaktır.

Bu durum gezegenin yörünge dönemi (gezegenin bir yılı) ile dönme süresinin (bir gün) eşitlenmesiyle sonuçlanır. Tıpkı Dünya-Ay ikilisindeki gibi: Ay’ın Dünya’dan sadece bir kısmının görünmesi. Ötegezegenin bir kısmı sürekli yıldızından ışık alırken diğer kısmı karanlıkta ve donuyor olacaktır.

Küçük kütleli yıldızların yaşam alanları bu nedenle çok misafirperver olmayabilir-hatta yaşam için olumsuz bir yer olabilir. Aslında küçük kütleli yıldızlar şimdiye kadar yaşam için en uygun yerler olarak düşünülüyordu. Heller’in kuramına göre küçük yıldızların yaşam alanları içindeki dünya gibi gezegenleri etkileyen gelgit etkisini hesaba katmak gerekiyor.

Heller ve ekibi bu kuramı yakın zamanda keşfedilen ve yıldızının yaşam alanı içinde bulunan Gliese 581g gezegeni için sınadılar. Ekip gezegende hiçbir mevsimin oluşmadığı ve gezegenin bir yılı ile bir gününün eşitlendiği sonucuna ulaştı. Bu sonuca göre gezegen sıvı su barındıramayacak özellikte.

“Küçük kütleli bir yıldızın oluşturduğu gelgit etkisi yaşam alanındaki gezegenlerde yaşamın oluşmasına engel olabilir. İkinci bir dünyayı küçük kütleli yıldızlar yerine başka bir Güneş’de aramak gerekecek” diyor Helen.

Science Daily

Önerilir...

Düşünceniz

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.