Yer, evrendeki yaşam için en iyi gezegen olmayabilir. Araştırmacılar Güneş Sistemi dışında yaşam için bizimkinden daha uygun şartlara sahip olması muhtemel iki düzine gezegen belirledi. Üstelik bunların bazıları Yer’e göre daha iyi bir yörüngeye sahip. Üstelik daha yavaş değişen yıldızların çevresindeki uzun ömürlü gezegenlerde yaşam daha kolay gelişebilir. Yaşanabilir gezegenlerin en iyi 24’ü 100 ışık yılından daha yakınımızda bulunuyor.
Çalışma için bilinen 4500 gezegenden en iyi adaylar belirlendi. Bunların arasında yıldızın suyun sıvı halde olabileceği bölgedeki yaşanabilir karasal gezegenler hedeflendi. Yaşanabilirlik bu gezegenlerde sadece yaşam olduğu anlamına gelmiyor, aynı zamanda yaşamı destekleyecek yapıda da olmaları demek.
Güneş 10 milyar yıllık bir ömre sahiptir. Dünya’da şimdiki karmaşık yaşam biçiminin ortaya çıkması yaklaşık 4 milyar yıl sürmüştür. Güneş benzeri olan G türü yıldızlarda da benzer durum oluşabilir, ancak gezegende daha yaşam başlamadan yıldız ömrünü bitirebilir de.
Araştırmacılar bu nedenle Güneş’ten daha soğuk ve küçük kütleli, daha az parlak olan K cüce yıldızlarına baktılar. K sınıfı yıldızlar 20-70 milyar yıl ömre sahiptir. Bunların yörüngesinde dolanan gezegenler haliyle daha uzun ömürlü olur ki bu da yaşamın başlaması ve karmaşık yaşama evrilmesi için yeterince uzun süre var demektir. Ancak bu gezegenlerin jeotermal ısılarını kaybetmemeleri için çok yaşlı olmaması ve jeomanyetik alanlarının olması da şarttır. Yer yaklaşık 4.5 milyar yıl yaşındadır. Araştırmacılar, yaşam için gerekli sürenin 5-8 milyar yıl olması gerektiğini düşünüyor.
Gezegenin büyüklüğü ve kütlesi de önemlidir. Yer’den %10 daha büyük olan bir gezegenin yaşamı destekleyen toprağı olmalıdır. Yer’in 1.5 katı kütleli olanında ise radyoaktif bozunma ile iç ısısını daha uzun süre tutması ve ayrıca atmosferini koruması için güçlü bir kütle çekimine sahip olması beklenir.
Su yaşamın anahtarıdır. Yer’e göre biraz fazla sıcaklık özellikle nem ve bulut oluşumunu arttırır. Bu da Yer’den 5 santigrat derece daha fazla yüzey sıcaklığı demektir ki bu da yaşam için iyi olabilir. Bu sıcaklık ve nem, tropikal ormanlarda görüldüğü gibi yağmur ormanlarının daha soğuk ve kuru alanlara göre fazla olması anlamına gelir.
En iyi 24 gezegen adayından hiçbiri yaşam için ideal olma koşullarını karşılamıyor, ancak biri kritik özelliklerden dördüne sahip. Bu da onu gezegenimizdeki gibi yaşam olması muhtemel en güçlü aday haline getiriyor.
Makale adresi: https://www.liebertpub.com/doi/10.1089/ast.2019.2161
Üstteki görsel: Ressam gözüyle keşfedilen ilk Yer benzeri gezegen olan Kepler-186f (ASA Ames / SETI Institute / JPL-Caltech).
