ESO’nun Yeni Teknoloji Teleskobu (NTT-New Technology Telescope) ile kızılötesi görüntüler yeni bir teknikle işleniyor. İşte bu teleskopla 11 milyon ışık yılı uzağımızdaki Erboğa A dev gökadası görüntülendi. Gökbilimciler gökadayı aynı zamanda yamyam gökada olarak adlandırıyor çünkü şu sıralar küçük bir gökadayı yutmakla meşgul. NGC-5128 olarak kodlanan gökada ilk kez 1847 yılında John Hershcel tarafından keşfedilmişti.
Hershel tabi ki o yıllarda merkezi parlak bölgeyi kuşatan bir tozlu yapı olduğunu bilemezdi. Buradaki toz, dev eliptik bir gökada ile küçük bir sarmal gökadanın birleşmesi sonucunda oluşan kalıntılardır.
200 ile 700 milyon yıl önce daha küçük ama gaz açısından zengin bir gökadanın birleştiği ve bunun sonucunda merkezinde yeni yıldız oluşumlarının devam ettiği merkezi parlak bir gökada oluştuğu görülüyor.
Kalıntıların ilk görüntüleri ESA’nın Kızılötesi Uzay Teleskobu ile 16 500 ışık yılı genişlikteki yapıyı gösterir şekilde elde edildi. Son olarak NASA’nın Spitzer Uzay Teleskobu ile alınan görüntülerde gökadanın uçlarının eğri ve neredeyse bir paralel kenar oluşturacak şekilde büküldüğü görüldü. Böylece bu gökadanın gaz oranı zengin küçük bir gökada ile birleştiği sonucunda varıldı. Dev eliptik gökadaların şekillerini açıklayan en iyi kuram gökada birleşmeleridir.
Görüntünün netleşmesi için tozlu yapının bir şekilde ortadan kalkması gerekiyordu ki burada ESO’nun 3.58 metrelik yeni nesi teleskobu imdada yetişti. Üç farklı filtreyle (J,H,K) elde edilen görüntüler birleştirilince gökadanın merkezi açık bir şekilde ortaya çıktı.
Merkezdeki yapı ilginçti. Çünkü tozlu kümenin ardında yatan gerçek, gökada merkezindeki yıldız kümeleriydi. Yeni teknik başarıya ulaşmıştı. Bu teknikle diğer gökadaların içerisindeki dev gaz bulutları izlenebilecek. Böylece bu bulutların nasıl oluştuğu, yıldız ve gökadaları nasıl oluşturdukları üzerinde fikir birliğine varılabilecek.
Erboğa A Gökadası’nın merkezinde yüksek enerjili parçacıkların fışkırmasına neden olan dev bir karadelik bulunuyor. Karadelik 200 milyon Güneş kütleli. Başka bir deyişle gökadanın merkezindeki karadelik, Samanyolu merkezindeki karadeliğin 50 katı kadar kütleye sahip. Bu gökadanın merkezindeki karadeliğin çok aktif olmasının nedeni ise sürekli beslenecek maddeyi çevresinde bol miktarda bulmasında yatıyor.
Kaynak: ESO
