Bilim insanları Dünya ve Venüs gezegenlerinin atmosferleri birbrineden farklı olsa da yıldırımların benzer süreçler sonucunda oluştuğunu keşfetti. Yıldırım oranları, şiddeti ve ortama dağılımının kıyaslanabilecek değerde olduğu ve böylece iki gezegenin atmosferlerinin kimyasına bağlı olarak hareketinin ve gelişiminin anlaşılabileceği belirtiliyor.
İlk kez Venera yörünge araç ve sondalarıyla, daha sonra Pioneer Venüs Yörünge Aracı ile ve son olarak da Galileo aracıyla Venüs’te yıldırımların oluştuğu gerek optik gerekse de elektromanyetik dalgalarla alınan bilgilerle anlaşıldı. Bu bilgi daha sonra dünya üzerindeki teleskoplarla Venüs’teki parlayan sönen ışıkların gözlenmesiyle de doğrulandı. Ancak iki gezegenin atmosferindeki büyük farklılık bazı bilim insanlarının bu gezegende yıldırım oluşamayacağını belirtmesiyle tartışılır oldu. Avusturya’da Uzay Araştırma Enstitüsü tarafından inşa edilen Venüs Express’in fırlatılmasıyla yapılan manyetik alan incelemesi sonucunda Venüs’te 200-500 metre yüksekliklerde yıldırım oluştuğu görüldü.
ABD’deki Kaliforniya Üniversitesi’nden Dr. Russell: “Genellikle ters manyetik alanın varlığına karşılık Venüs iyonosferinde yıldırım sinyalleri kısa ve güçlü atımlarla alındı.
Dr. Russell ve ekibinin gözlediği söz konusu manyetik alanlar, uzay aracı tarafından yatay eksenle 15 derecelik açı yaptığında bulunabiliyor. Bu ise iyonosferdeki yıldırım ile manyetik alanın neredeyse birbirine dik olduğu dünyadaki durumdan tamamıyla farklı bir özelliktir.
Dünya ve Venüs’teki bulutlar ne zamanki yüklü enerjiyi havaya bırakırsa güçlü bir elektrik boşalması gerçekleşir. Bulutları oluşturan parçacıklar çarpıştığında büyük parçacıklar ile küçük parçacıklar arasında elektriksel yük geçişi olur ve büyük parçacıklar aşağı inerken küçük parçacıklar yukarı doğru tırmanır. Yıldırım bu ayrılık sonrasında gerçekleşir. Bu ise atmosferin bir bölümündeki sıcaklığı ve basıncı arttırır. Bilim insanlarının bir kısmı yıldırımların Dünya’daki yaşamın yeşermesinde yardımcı olduğunu ortaya sürmektedir.
Gezegenimizde saniyede 100 yıldırım boşalması oluşmasına karşılık biz yeryüzünden çok azını görebiliriz. Aynı şekilde Venüs’teki yıldırımların sayısını da ancak oranla bulabiliriz. Dr. Russell ve arkadaşları Dünya ve Venüs’te aynı yüksekliklerdeki yıldırımların benzer olduğunu gösterdiler. Russell: “Biz 3.5 yıl boyunca Venüs Express’in günde 10 dakika için aldığı verileri kullandık. İki gezegenin elektromanyetik dalgalarını karşılaştırarak, Venüs’te enerji dönüşümünün ne zaman gerçekleştiğini bulduk” diyor. Gece oluşan yıldırım sayısının gündüz oluşandan daha fazla olduğu ve güneş ışığının vurduğu düşük enlemlerde daha güçlü gerçekleştiği sonucuna da ulaşıldı.
“Venüs ile Dünya hacim ve kütlelerinin benzerliğinden dolayı ikiz gezegenler olarak nitelendirilir. Şimdi de iki gezegende oluşan yıldırımların oluşum süreçlerinin aynı olduğunu görüyoruz” diyor Russell.
Kaynak: Science Daily
