Altı yıldır Venüs gözlemi yapan ESA’nın Venüs Express uzay aracı gezegenin atmosferindeki kükürtdioksit miktarında büyük değişim olduğunu kaydetti. Bu değişimin nedeni ise volkanik patlamalar…
Venüs’ün kalın atmosferindeki kükürtdioksit, Dünya atmosferine göre milyon kat daha fazladır. Bu zehirli gazın hemen hemen tamamı volkanik etkilerle salınıyor.
Gaz güneş ışığı tarafından kolayca yok olur. Bundan dolayı Venüs atmosferinin üst katmanlarında kükürtdioksite rastlanmamaktadır.
Kükürtdioksite Venüs atmosferinin üst kısmından daha çok alt katmanlarında rastlanmaktadır.
Venüs yüzeyi aktif olup olmadıkları bilinmeyen yüzlerce volkanla kaplıdır. Venüs Express’in hedeflerinden biri de bu volkanları tespit etmektir.
Yüzbinlerce yıldan milyonlarca yıla kadar değişen jeolojik yapı özellikle son birkaç yüzyıl içinde önemli değişime uğramış görünüyor.
Yüzeyden alınan kızılötesi görüntülerle yakın zamanda patlamış volkanın tepesinden çevreye yayılan lav akıntıları tespit edildi.
Son altı yıl içinde alınan veriler kükürtdioksit yoğunluğu hakkında önemli bilgiler sağladı.
2006 yılında göreve başlayan araç, atmosferdeki kükürtdioksit miktarında on kat bir azalma belirlemiş, ancak bir süre sonra yükseliş kaydetmişti.
Benzer bir azalmayı 1978-1992 arasında gezegen yörüngesinde dolanan NASA’nın Pioneer aracı belirlemişti. Buna o zamanlar, erken dönemde patlayan volkanların artık sustuğu ve yaydıkları kükürtdioksit miktarının da bu nedenle azalması şeklinde açıklama getiriliyordu.
Fransa Spatiales Gözlemevi Atmosfer Laboratuarı’ndan Dr. Emmanuel Marcq: “Atmosferin üst kısmındaki kükürtdioksit güneş ışığı tarafından yok edildiğinden eğer buradaki kükürtdioksit miktarında artma gözlerseniz önemli bir şeyler olduğunu düşünürsünüz” diyor.
Venüs Express araştırmacılarından Dr. Jean-Loup Bertaux: “Bir volkan patladığında atmosferin üst katmanına kükürtdioksiti çıkarabilir. Ancak gezegenin yüzeyindeki gaz dolaşımları gibi tuhaf olaylardan biri de buna neden olmuş olabilir” diyor.
Kendi eksenin çevresinde 243 gün süreyle dolanan Venüs’e karşılık atmosferini oluşturan gazlar muazzam bir hızla sadece dört günde gezegeni dolanır.
Böyle hızla dolanan atmosferdeki gazların kükürtdioksit oluşturması zordur. Bu nedenle Dr. Marcq’nun ekibi buna neden olarak volkanik patlamaları gösteriyor.
“alternatif olarak Pioneer verilerinden de benzer sonuçlara ulaşarak, atmosferdeki karmaşık durumun değişkenliğini görebiliyoruz” diyor.
ESA Venüs Express görevi bilimcilerinden Håkan Svedhem: “Atmosfere yayılan gazların verdiği ipuçlarını izleyerek yüzeydeki aktif volkanik etkileri açığa çıkarabiliyoruz” diyor.
