Ülkelerin tatil dönemleri uzaydan net bir şekilde fark ediliyor. Nasıl mı? Uzaya yaydığımız ışıkla.
NOAA/NASA Suomi Ulusal Yörünge Kutup Aracı (Suomi NPP)verileri araştırmacılara gece Dünya şehirlerinin nasıl göründüğü hakkında bilgi veriyor. Buna göre ülkelerin tatil dönemlerinde belirgin ışık değişimleri görülüyor. Tatil dönemlerinde özellikle öne çıkanlar, ABD’de yılbaşı ve Ortadoğu’da Ramazan ayı.
Yılın diğer günlerinde uzaya yansıyan ışıkla karşılaştırıldığında ABD’de yılbaşında yüzde 20 ile yüzde 50 oranında artış gözlendi. Ortadoğu’daki bazı kentlerde Ramazan ayında uzaya kaçan ışık miktarının ise diğer günlere göre yüzde 50’den fazla olduğu belirlendi.
Suomi NPP üzerinde Görünür ve Kızılötesi Görüntüleme Radyometresi (VIIRS) taşıyor. VIIRS ile gezegenimizin gece kısmı gözlenebiliyor. Böylece geceleyin şehir ışıkları daha net algılanıyor. 2012 yılında NOAA bilim insanları VIIRS verilerinden “Geceleyin Dünya” haritasını yayınladı. Harita gökyüzünde bulut ve Ay ışığının olmadığı dönemlerin ortalaması alınarak oluşturuldu.
Aynı teknikle tatil dönemlerinde şehir ışıklarındaki değişimler ortaya çıkarıldı.
ABD’de Yılbaşı
ABD’de Şükran gününden sonraki “Black Friday” ve onu izleyen yılbaşına kadar ki tatil dönemlerinde ışık miktarlarında artış görüldü. Araştırmacılara göre bu aynı zamanda sera gazının artması anlamına da geliyor. Araştırmada ilk etapta 2012 ve 2013 yıllarında 70 ABD kentindeki ışık çıkışları gözlendi.
Büyük şehirler ve onların varoşlarındaki ışık şiddetinin yüzde 30 ile 50 oranında arttığı farkedildi. Yani tatil dönemlerini uzaydan net bir şekilde fark edebiliyorsunuz. Büyük kentlerdeki artış küçük yerleşim bölgelerine az da olsa yansıyor. Bundaki temel etkende insanların tatillerde kentlerden daha küçük yerleşim yerlerine gitmeleri gösteriliyor.
Ortadoğu’da Ramazan
Araştırma ekibi ABD’nin ardından gözünü Kahire’ye dikti ve 2012 yılından itibaren verileri toplamaya başladı. Verilerde bazı ilginç saptamalara ulaşıldı.
Ramazan ayı boyunca Kahire’de yaşayanlar gece geç saatlerde yemek yediği, alışveriş yaptığı için bu saatlerde ışık miktarının arttığı belirlendi.
2014 yılına kadar yapılan düzenli taramalarda Kahire’den uzaya çıkan ışıkların özellikle İslâm takvimiyle paralel arttığı saptandı.
Ancak Ortadoğu’daki tüm kentler Kahire gibi değil. Riyad ve Cidde gibi Suudi Arabistan’ın büyük kentlerindeki ışık kullanımı Ramazan ayı boyunca yüzde 60 ile 100 oranında arttı. Buna karşılık Türk şehirlerinde ışık kullanımı çok daha az artmıştır. Suriye, Irak ve Lübnan’ın bazı yerlerinde ışık çıkışında artış olmasına karşılık bu bölgelerde süregelen savaşın etkisi yorum yapılmasına olanak sağlamadı.
VIIRS verilerine göre Kahire’deki ışık artışı özellikle Ramazan ayında en yüksek seviyeye ulaşıyor ve bunda zengin ya da fakir bölge ayrımı bulunmamakta. Tüm kent şenliklere katılıyor ve her yer ışıl ışıl parlıyor. Yani Kahire’de Ramazan ayında zengin ya da fakir olmanız fark etmiyor.
Enerjiyi Planlama
Hükümetler Arası İklim Değişikliği Paneli ile atmosfere yayılan sera gazının azaltılmasının enerjiyi iyi kullanmaktan geçtiği belirtilmiş ve bu konuda bilim insanları ile politikacıların üzerlerine düşeni yapmaları benimsenmiştir.
Atmosfere yayılan sera gazlarının yüzde 70’i büyük kent kaynaklıdır. Yüksek verimli araba ve alet kullanımının özendirilmesi gereklidir.
VIIRS verilerinden binalarımızdaki enerjiyi verimli bir şekilde kullanmadığımız sonucu çıkıyor. Sadece binalar değil, şehir aydınlatmaları da sonucun olumsuz olmasına katkı sağlıyor. Amaç şehirleri pırıl pırıl yapmaktır, gökyüzünü değil.
