Üç gözlemevi yardımıyla Güneş Sistemindeki en büyük üçüncü cüce gezegen olan 2007 OR10’un bir uydusu olduğu tespit edildi. Cüce gezegen ve uydusu 4,6 milyar yıl önce Güneş Sisteminin oluşumundan arta kalan buz artıklarından oluşan oldukça soğuk bir alanda, Kuiper Kuşağında yer alıyor.
Keşif Kuiper Kuşağındaki bilinen cüce gezegenlerin uyduları olduğu olasılığını güçlendiriyor. Böylece sistemimizin gençlik dönemlerinde buzlu uyduların nasıl oluştuğu daha iyi anlaşılabilir.
Macaristan’daki Konkoly gözlemevinden Csaba Kiss: “Sedna dışındaki bilinen tüm cüce gezegenlerin uydusunun olması, milyarlarca yıl önce oluşan sistemde bol miktarda çarpışmaların yaşandığı anlamına geliyor. Bu da sistemin oluşum modellerine bir sınırlama getiriyor” diyor.
Cisimler kalabalık bir bölgede olduğundan geçmişte birbirleriyle sıkça çarpışmışlardır. Baltimore’daki Uzay Teleskopu Bilim Enstitüsünden John Stansberry “Bazıları oldukça yoğun olduğundan daha küçük cisimlerin yörüngelerini etkilemiş olmalı. Küçük cisimler bu etki nedeniyle yörüngelerini değiştirmiş ve yolları üzerindeki başka cisimlerle çarpışarak hızlarını arttırmış olabilir” diyor.
Gökbilimcilere göre çarpışan cisimler çok hızlı ya da çok yavaş olamazdı. Eğer çarpışma hızı fazla olursa çevrede çok fazla toz oluştururdu; çarpışma hızı çok yavaş olursa yüzeyde sadece çarpma krateri oluştururdu.
Örneğin Mars ile Jüpiter arasındaki asteroit kuşağındaki cisimler çok hızlı hareket ettiklerinden çarpışmaları yıkıcıdır. Jüpiter’in güçlü kütle çekimi asteroitleri hızlandırarak şiddetli çarpışmalara neden olur.
Ekip Hubble’ın Geniş Alan Kamerası 3 ile elde edilen görüntülerde 2007 OR10’un uydusu olduğunu belirledi. Kepler teleskopu ile de uydunun cüce gezegen çevresinde döndüğü gözlendi. Uydunun oldukça yavaş, 45 saat dönme süresine sahip olduğu hesaplandı. “Kuiper cisimleri için tipik dönme süresi 24 saatin altındadır. Uydunun yavaş dönmesi kütle çekimi kilidinden kaynaklanıyor olabilir” diyor Kiss.
Gökbilimciler uyduyu bir yıl içinde yapılan iki ayrı Hubble gözlemiyle buldular. Görüntüler uydunun arka plandaki yıldızlar esas alındığında 2007 OR10’un çevresinde döndüğünü gösteriyor. Bununla birlikte uydunun yörüngesi kesin olarak saptanamadı.
Stonesberry: “İlginç ama yörüngesini bilmediğimiz uydunun dönüş hızının yavaş olduğunu biliyoruz” diyor.
Gökbilimciler uzak dünyaların termal ışınımını ölçen Herschel Gözlemevinin kızılötesi gözlemleriyle her iki cismin çapını da hesapladı. Cüce gezegen 1520 km, uydusu ise 400 km çapında olduğu düşünülüyor. 2007 OR10’un yörüngesine Pluto’ya benzemekle birlikte ona göre Güneş’ten üç kat daha uzakta yer alıyor.
2007 OR10 dokuz cüce gezegeni olan sistemimizde Pluto ve Eris’den sonra üçüncü büyük cüce gezegendir. Cisim 2007’de Kaliforniya’daki Palomar Gözlemevindeki Samuel Oschin teleskopu ile Meg Schwamb, Mike Brown ve David Rabinowitz tarafından uzak güneş sistemi cisimleri araştırması sonucunda keşfedilmişti.
