Titan’daki İklim Değişimi Kanıtlandı

Titan’ın 2009 öncesi ve sonrasında gözlenen atmosferik değişimleri gösteren ölçeksiz resim. Bu etki Titan’ı mavi bir pus gibi sarıyor görünüyor. Cassini’in ilk yıllarında Titan’ın kuzey kutbunu “sıcak noktanın” (kırmızı) sardığı ve ardından girdaba dönüştüğü belirlenmişti. Kuzey kutbu o sırada güney kutbuna göre Güneş’ten daha uzak bir konumdaydı. Ekinoks sırasında her iki kutupta eşit güneş ışığı aldı. Bu sırada güney kutbu sonbahara, kuzey kutbu ise ilkbahar mevsimine girmeye başladı. Ekinoks sonrasında 2011 yılına kadar ki süreçte kuzey kutbunun güneş ışığını daha fazla almaya başlamasıyla kutup üzerindeki sıcak nokta kaybolmaya başladı. Benzer süreç bugün güney kutbunda izleniyor. Bu gözlemler yaz mevsimindeki kutuptan akan gazın diğer kutba hareketlendiğini gösteriyor. (ESA)

NASA’nın Cassini uzay aracından gelen verilerin değerlendirilmesiyle Titan’daki mevsimsel değişimin ayrıntıları ortaya çıkarıldı. Güney kutbuna ait önceki verilerle yeni verilerin karşılaştırılması sonucunda hava akımlarında bir değişme olduğu ortaya çıkarıldı. Özetle çalışma sonucunda Titan’ın aldığı ışığa göre belli bir eğime sahip olduğu saptanmış oldu.

İngiltere Bristol Üniversitesi’nden Nick Teanby: “Cassini’nin verileriyle, bir insan ömrü boyunca gerçekleşen değişimleri görebildik. Genellikle yavaş gerçekleşen ve Titan için yaklaşık 30 yıla denk gelen bu değişim süresini böylesi kısa sürede ortaya çıkarmak gerçekten heyecan vericidir” diyor.

Güneş Sistemimizde karasal yüzeye sahip cisimlerden sadece Dünya, Mars, Venüs ve Titan’ın hatırı sayılır atmosferi bulunuyor ki bunlar iklim süreçlerini keşfetmek için doğal laboratuarlar sağlar. NASA’nın Jet İticileri Laboratuarı’ndan Scott Edgington: “Titan’ın atmosferini anlamak bizim karmaşık atmosfer ortamımızı anlamamıza olanak sağlar. Her iki dünyada da atmosferdeki karmaşıklık dolaşım ve kimyasal etkileşimden kaynaklanır” diyor.

Satürn ve Satürn uyduları ile Titan’ın daha yakından görülmesi ve incelenmesi amacıyla Cassini 2004 yılında sistemdeki görevine başlamıştı. Yaklaşık 20 yıldır sürdürülen iklimsel değişim modellerinden elde edilen tahminler nihayet Cassini tarafından doğrudan gözlemle doğrulandığı için önemli bir kilometre taşı aşılmış oldu.

Cassini’nin aletleriyle Titan’ın güney kutbu üzerinde girdap oluştuğu belirlendi. Araçtaki Kompozit Kızılötesi Tayfölçeri (CIRS) ile yüksek duyarlıklı ölçümler yapılmış ve girdabın yapısı ve kimyası belirlenmiştir. Araştırmacılar atmosferik değişime bağlı olarak benzen ve hidrojen siyanür gibi gazların dağılımını ve atmosferde bu gazların dikey rüzgarlar ile dolaşım bilgisini elde etti.

Güney Kutbu yakınında görülen girdap. Görüntü Cassini ile 27 Haziran 2012’de alındı. ( NASA/JPL-Caltech/Space Science Institute)

Cassini verileri atmosferdeki dolaşımın beklenenden daha yüksek, yüzeyden 100 km ile 600 km yüksekliklerde gerçekleştiğini gösterdi. Bu düşük rakımlara kadar inen hava yoğunluğunun dolaşımı nedeniyle güney kutbunda oluşan sıcak nokta iklime bağlı büyük değişikliğin de bir göstergesidir. Bilimciler atmosferdeki hızlı değişimleri görebilmek için Titan’ın Ağustos 2009’daki ekinoksu ile bir fırsat yakaladı. Bu tarihten yaklaşık altı ay sonra atmosfer dolaşımının ters döndüğünü belirlediler. Ekinoksun yaşandığı iki yıllık dönemde bazı gazların dolaşım hızları 100 kat artmış ve Titan’da hızlı değişimin gerçekleştiğini göstermişti.

İlk kez NASA’nın Gezgin (Voyager) uzay aracı ile tespit edilen gazların karmaşık ve dikey atmosferik hareketine bağlı olarak beliren puslu sabit katmanın Titan’a portakal rengini verdiği düşünülüyor.

NASA’nın Goddard Uzay Uçuş Merkezi’nden CIRS araştırma ekibinden Mike Flasar: “Gelecek dönemde güney kutbu üzerinde bir girdap oluşumunu bekliyoruz. Bu girdap kuzey kutbundaki gibi mi olacak yoksa ondan farklı bir görünüm mü sergileyecek göreceğiz. Burada önemli olan bu değişiklikleri izleyebiliyor olmamızdır” diyor.

JPL

Önerilir...

Düşünceniz

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.