NASA bilim insanları gezegenimizdeki küresel su döngüsünün nasıl değiştiğini anlamak için son 17 yıllık yerçekimi gözlem verilerini inceledi.
Bitki ve kara yüzeyinden nemin havaya salma hızı 2003-2019 yılları arasında küresel ölçekte artmıştır. Süreçte yerçekimi uydularından gelen gözlemler kullanıldı.
Araştırmacılar okyanus ve kıtalardaki suyun kütle değişimini ölçerek buharlaşma-terleme artış hızının tahminlerden iki kat fazla hızla gerçekleştiğini belirlediler. Bitkiler, karasal yüzeyler ve okyanuslardaki su hareketliliği küresel su döngüsünün önemli bir koludur ve evapotranspirasyon (kısaca ET) olarak bilinir. Bu döngü karada yaşamın devamı için gerekli koşulları oluşturur.
Isınan bir iklimde ET oranının artması gerektiği bilinse de şimdiye kadar küresel ölçekte ölçülmesi zordu.
NASA’nın Jet İticileri Laboratuvarından (JPL) Madeleine Pascolini-Campbell: “Çalışmamız sonucunda ET’nin 2003’den bugüne %10 dolayında arttığını belirledik. Bu değer tahminlerden iki kat daha fazla olup çoğunlukla sıcaklık artışından kaynaklanmaktadır. Su döngüsüyle ilgili bu bilgiler iklim modellerinin geliştirilmesi ve doğrulanmasında yardımcı olacaktır” diyor.
ET hızı küresel su döngüsünü nasıl etkilemektedir? Okyanuslardan kaynaklanan nem atmosferde dolaşırken bunların bir kısmı karalara yağış olarak düşer. Yağan suyun bir kısmı nehirlere bir kısmı da toprağa sızar. Kalan su bitkilerden ve topraktan tekrar buharlaşır.
ET değerinin bilinenden daha hızlı arttığını bulmak ise gelecekte iklim değişiklerinin Dünya’yı nasıl etkileyeceğini anlamamızı sağlar. Dünya ısındıkça ET hızlanacak ve bu da toprak ve bitkilerin kurumasını hızlandıracak. Hava düzenleri de bundan etkilenebilir: karadan artan buharlaşma, bazı bölgelerde kuraklığa neden olabilir. Bu da yüzey ve yeraltı suyu kaynaklarının üzerindeki stresin artmasına neden olur. Böylece ekosistemler ve insan toplumları için önemli sonuçlar oluşabilir. Tüm bu etkenler ısınan bir dünyanın belirtileridir.
Pascolini-Campbell: “Eriyen buzulların ve küçülen buz tabakaları görüntüleri küresel ısınmanın etkilerini anlamamız için en kestirme yoldur. Ancak suyun nehirlere akmadan önce karadan buharlaşması gibi gezegenimizin su döngüsü için görünür olmayan diğer kilit etkenlerde de önemli değişikliklere neden olur.
ET’nin küresel olarak nasıl değiştiğini tahmin etmek için araştırmacılar GRACE ikizlerinin verilerinden yararlandı. GRACE görevi NASA ve Alman Havacılık ve Uzay Merkezi (DLR) tarafından başlatılmıştır.
Suyun kütlesi olduğundan Dünya’nın yerçekiminde de katkısı vardır. Uzay araçları buz tabakalarındaki değişimlerden karada depolanan su ve okyanuslardaki su kütlesindeki değişimlere kadar küresel ölçekte suyun hareketini ölçecek kadar duyarlıdır. Araştırmacılar bu nedenle uydudan gelen 17 yıllık verilere bakarak bu çalışmaları tamamladı.
Görsel hakkında: Görüntüde tipik bir ormanda gerçekleşen buharlaşma görülmektedir. Hem bitkilerden hem de topraktan kaynaklanan su buharlaşmasının hızı arttığı belirlendi. (Acarapi / Adobe Stock)
