NASA’nın Spitzer Uzay Teleskopu ilk defa bir ötegezegenden gelen ışığı algıladı. Gezegen yaşanabilir olmasa da yaşamın olası olduğu bir gezegenin keşfinin uzakta olmadığını gösterdi.
“Spitzer bizi yine şaşırttı” diyor. NASA’nın Genel Merkezi Spitzer programı bilimcilerinden Bill Danchi. “Uzak gezegenlerin atmosferlerini inceleyebilmek ve yaşam potansiyeli olan gezegenleri bulmak için benzer tekniği kullanacak olan James Webb Uzay Teleskopu için önemli anahtarlar elde ediliyor.”
Dünya’dan büyük ancak Neptün’den küçük olan 55 Cancri e gezegeni, süper dünya sınıfındadır. Dünya’nın iki katı büyüklüğünde ve sekiz katı kütlesinde olan 55 Cancri e’nin yıldızı çevresinde bir turu yaklaşık 18 saat sürüyor.
Spitzer ve diğer teleskoplar yardımıyla gezegen yıldızının önünden geçerken, yıldızdan gelen ışığın değişimini analiz ederek gezegenin incelenmesi sağlandı. Yeni çalışmada ise Spitzer gezegenden gelen kızılötesi ışığı analiz etti. Sonuçta gezegenin yıldıza bakan kısmının metal eritecek kadar sıcak, 2000 Kelvin’den fazla sıcaklıkta olduğunu belirledi.
Yeni bilgiler ayrıca gezegenin bir su dünyası olduğunu da doğruluyor: Kayalık bir çekirdeğe sahip olup sıvı ve gazdan oluşan katman “süper kritik” durumda bir su tabakasıyla çevrili ve bunun üzerinde de buhardan oluşan bir örtü kaplı.
Çalışma ekibi üyesi Belçika’daki Liege Üniversitesi’nden Michaël Gillon: “Eğer Neptün Güneş’e doğru yaklaşan bir yörünge izleseydi bu gezegen gibi kaynayan bir atmosfere sahip olabilirdi” diyor.
55 Cancri Sistemi bize yakın diyebileceğimiz kadar bir yerde, 41 ışık yılı uzaktadır. Bir tarafı sürekli yanan 55 Cancri e gezegeni yıldızına kilitli olarak dolanmaktadır. Sistemin beş gezegeni bulunuyor. Önemli bir atmosfere sahip olmaması ısı taşınmasına yol açamadığından yıldıza yaklaştıkça çok sıcak olmaktadır.
2018 yılında fırlatılması planlanan James Webb Uzay Teleskopu ile gezegen hakkında daha ayrıntılı bilgiler elde edebileceğiz. Teleskop, Spitzer gibi kızılötesi tarama ile hayat barındırması muhtemel olan gezegenleri gözleyip buradaki olası yaşamsal molekülleri arayacak.
NASA’nın Jet İticileri Laboratuarı’ndan Spitzer ekibi üyesi Michael Werner: “Spitzer, 40 yıl önce düşünüldüğünde henüz ötegezegen bile keşfedilmemişti. Spitzer çok iyi iş çıkarıyor” diyor.
2005 yılında Spitzer Güneş Sistemi dışındaki gezegenlerden gelen ışığı ilk gören teleskop oldu. Birçok sürprizi beraberinde getiren 55 Cancri e’den gelen kızılötesi ışığı algıladı. O zamandan beri Hubble, Kepler’in de içinde olduğu diğer uzay teleskopları aynı yöntemle gözlem yapmaya çalışıyor.
Bu yöntemde teleskop sanki gezegen halkalarının arasından yıldıza bakıyor gibidir. Gezegenin yıldızın önünden geçerken gerçekleşen çok az parlaklık azalmasıyla gezegenin büyüklüğü, sıcaklığı ve bazı durumlarda da atmosferinin özellikleri ortaya çıkmaktadır.
