Yeni bir yöntemle Souron’un Gözü’nün bizden 62 milyon ışık yılı uzakta olduğu hesaplandı. Araştırmacılar doğru uzaklık hesabı için görülmeyen süper kütleli karadelikten yararlandı. Merkezinde süper kütleli karadelik bulunan NGC 4151 gökadasının uzaklığı daha önceki çalışmalarda 13 ile 95 milyon ışık yılı arasında değişiyordu.
Southampton Üniversitesi’nden Dr. Sebastian Hoenig başkanlığındaki araştırmacı ekibi WM Keck Gözlemevi’nin girişimölçerinden yararlanarak nispeten yakınımızdaki NGC 4151 gökadasının uzaklığını ölçtü. Dünya’da arazi ölçümlerinde kullanılan yönteme benzeyen bu yeni yöntem başka cisimlerin uzaklık ölçümlerinde de kullanılabilir.
NGC 4151 gökadasının görünümü ünlü Yüzüklerin Efendisi filmindeki ‘Sauron’un Gözü‘ ile benzerlik gösteriyor. Merkezindeki gökada kütlesinin % 10’u ağırlıktaki karadelik yuttuğu gaz ve toz nedeniyle gittikçe büyüyor. Aktif gökada çekirdeği (AGN) olarak tanımlanan evrenin en enerjik kaynağı olan bu tür canavarların çevresindeki madde çok ısınır ve parlak hale gelir.
Bu sıcak toz karadeliğin çevresinde halka oluşturur ve araştırmacılar buradan yayılan kızılötesi ışınıma bakarak büyüklüğünü adeta cetvelle ölçerler. Bunun çözümlenmesi için 85 metrelik teleskop gerekmesine karşılık Dünya’nın en büyük teleskopu olan 10 metrelik Keck Gözlemevi teleskopu ile girişimölçeri bu sorunun aşılmasına yardımcı oldu.
Toz halkasının boyutlarını belirlemek için araştırmacılar karadelik çevresinden yayılan yakın ve uzak kızılötesi yayılımları arasındaki gecikme süresi ölçüldü.
Sonuç olarak Keck girişimölçeri ile ölçülen büyüklük ve toz halkasının görünür büyüklüğünün boyutları birleştirilerek NGC 4151’in uzaklığı hesaplanmış oldu.
“Yüzde 90 gibi yüksek bir hassasiyete sahip yöntem aslında basit geometrik ilkelerini barındırır. Farklı cisimler üzerinde de uygulanabilir. Ayrıca karadeliklerin kütle tahminlerinin daha kesin olmasını sağlayabilir. Yöntemimiz mevcut modellerle hesaplanan karadelik kütlelerinin gerçekte olduğundan % 40 daha hafif olduğunu gösteriyor” diyor Hoenig.
Hoenig ile Danimarka ve Japonya’daki meslektaşları yeni AGN’leri hedefleyerek çalışmayı genişletmeye çalışıyor. Amaçları ise gökadaların bize olan uzaklıklarını daha doğru bir şekilde ölçmeye çalışmak. Böylece evrenin genişleme tarihinin daha iyi anlaşılmasını sağlamayı umuyorlar.
