Yeni bir çalışmayla Satürn atmosferi üzerine su parçacıklarının “yağmur” gibi yağdıklarını gösterdi. Yağmurun Satürn üst atmosferinin sıcaklığını etkilediği ortaya çıkan çalışma İngiltere’deki Leicester Üniversitesi liderliğinde gerçekleşti.
Leicester Üniversitesi’nden James O’Donoghue: “Satürn, atmosferi ile halkaları arasında etkileşim olduğu görülen ilk gezegendir. Halkalardan kaynaklanan yağmur etkisi, parçacıkların iyonosfer üzerine hareketinden kaynaklanır. Başka bir ifadeyle yağmur, oluştuğu bölgelerdeki elektron yoğunluğunu azaltır” diyor.
O’Donoghue uzun yıllardır süren gözlemlerde Satürn’ün belirli enlemlerindeki yoğunluğun düşük olduğunun görüldüğünü ve bunun nedeninin halkaların etkisiyle gerçekleşen elektron yoğunluğuna bağlı olduğunu gördüklerini belirtiyor. Çalışma bilimciler halkaların ve gezegenin atmosferindeki değişimlerin tarihini ve evriminin anlaşılmasında yardımcı olacak.
1980’lerin başında NASA’nın Gezgin uzay aracından gelen görüntülerde Satürn’de iki ya da üç koyu renkte bant olduğu görülüyordu. Bilimciler bunun su grupları olabileceği üzerinde durdular. Bantlar Nisan 2011’de Hawai’deki Mauna Kea Dağı üzerindeki WM Keck Gözlemevi’nin yakın kızılötesi görüntülerinde görülene kadar tekrar ortaya çıkmadı. Satürn’ün parlaklığı ince bir yayılım gösteren bandın görülmesini zorlaştırıyordu. Bunu görebilmek için Keck gibi geniş tayfta gözlem yapma özelliği olan araçlar gereklidir.
Halka yağmuru atmosferdeki enerjik nötr parçacıkların ters yöndeki hareketi ya da güneş ışıması nedeniyle üretilen yüklü parçacıklarla Satürn iyonosferinde oluşur.
Bilimciler su zerreciklerinin Satürn’ün manyetik alan çizgileri boyunca gezegen çevresinde dizilmiş olduğunu ve üç atomlu hidrojen (triatomic) iyonlarını nötrleştiğini düşünüyor. Bu da gezegen üzerinde kızılötesi görüntüde büyük “gölgeler” görünmesine neden olur. Gölgeler gezegenin 25 ile 55 derece enlemlerinde görülüp üst atmosferin yüzde 30 ile 43’ünü kaplamaktadır. Bu da NASA’nın Gezgin aracının gördüğünden daha geniş bir alan demektir.
Dünya ile Jüpiter düzgün parlayan ekvatoral bölgeye sahiptir. Satürn’de de benzer durumu bekleyen bilimciler bunun yerine Satürn’de parlaklığın farklı enlemlerde değiştini gördüler.
Leicester Üniversitesi’nden Tom Stallard: “Jüpiter’in ekvatoral bölgesindeki parlama düzgün iken Satürn’de iyonosfere gelen su nedeniyle koyulaşması gezegen üzerinde koyu bantların ortaya çıkmasına neden oluyor. Şimdi Satürn Sistemi’nde görev yapan Cassini aracından yararlanarak ayrıntılı bir çalışma yapmak istiyoruz” diyor.
