Uluslararası bir gökbilimci ekibi Samanyolu ile “Sosis” olarak adlandırılan küçük bir gökadanın geçmişte kafa kafaya çarpıştığını keşfetti. Samanyolu’nun ilk zamanlarındaki belirleyici bir olay olarak nitelendirilen kozmik çarpışma gökadamızın şeklini değiştirdi. Böylece gökadadaki çıkıntı belirdi ve içyapısı büyük bir değişikliğe uğradı.
Gökbilimciler 8 ya da 10 milyar yıl kadar önce bir cüce gökadanın Samanyolu’na çarptığını ileri sürdü. Cüce gökada bu çarpışmanın etkisiyle hızla parçalandı ve enkazı her yere dağıldı.
Çalışma ekibinden Vasily Belokurov: “Parçalanan cüce gökadanın yıldızları şu an çok dikine yörüngelerde hareket ediyor. Yıldızların yörüngesi gökada merkezimize çok yakın. Bu da cüce gökadanın gerçekten garip bir yörünge izleyerek geldiğini ve adeta ölüme koştuğunu gösteriyor” diyor.
Çalışma Cambridge Üniversitesinde yüksek lisans öğrencisi olan GyuChul Myeong tarafından yönetildi. Ekip Avrupa Uzay Ajansının Gaia uydusu verilerini kullandı. Bu araç gökadamızdaki yıldızları içeriğine göre eşleştirerek Samanyolu’nda hareket eden yıldızların yörüngelerini ortaya çıkarıyor. Gaia sayesinde göksel komşularımızın konumları ve yörüngeleri net bir şekilde biliniyor.
“Galaktik birleşmeden etkilenen yıldızlara artık “Gaia sosisleri” deniliyor” diyor Cambridge’den Wyn Evans. “Yıldızların hız doğrultularını çizdik ve sosis şekliyle karşılaştık. Küçük gökadanın yıldızları çok dikine yörüngelere atılmış görünüyor. Bu sosis yıldızları Samanyolu’nun son büyük birleşmesinden arda kalanlar”.
Samanyolu birçok cüce gökada ile çarpışmaya devam ediyor. Ancak Sosis gökadası bunlardan oldukça büyüktü. Gaz, yıldız ve karanlık maddeyle birlikte toplam kütlesi Güneş’in kütlesinin 10 milyar katından fazlaydı. Sosis, genç Samanyolu’na çarptığında çok çarpıcı sonuçlara ve kargaşaya neden oldu. Samanyolu diski bu çarpışma etkisiyle parçalanmış ve büyümeye başlamıştı. Sosis’in kalıntıları Samanyolu’nun iç kısımlarında dağılmış ve gökada merkezinde bir şişkinliğe neden olmuştur.
Surrey Üniversitesinden Denis Erkal’a göre galaktik değişimler sayısal simülasyonlarla test edilebilir. Erkal ve arkadaşlarının gerçekleştirdiği simülasyonlarda Sosis gökadasının yıldızları dikine yörüngelere sahip. Çarpışma sonrası şişen merkez nedeniyle Samanyolu diski biraz uzuyor.
Durham Üniversitesinden Alis Deason: “Bu galaktik yapılanmanın kanıtı ise cüce gökadanın yıldızlarının yollarından geçiyor” diyor. “Sosis yıldızları gökada merkezinden yaklaşık aynı uzaklıkta yer alıyor.” Daha önce bu yıldızların belli bölgede yığılmasını öngören Deason keşif için mutlu olduğunu söylüyor. Keşif yıldızların başlangıçta bu kadar dar yörüngelere nasıl sıkıştığını açıklıyor.
Yeni araştırma Sosis gökadası tarafından Samanyolu’na getirilen sekiz büyük küresel kümeyi de tanımladı. Küçük gökadalar genellikle küresel kümelere sahip değildir, işte bu nedenle Sosis’in bilinen cüce gökadalara göre daha büyük olması gerekiyor.
Carnegie Mellon Üniversitesinden Sergey Koposov: “Sosis yıldızlarının kinematiği ve küresel kümeleri inceledik. Sonuçta bunun Samanyolu’na şimdiye kadar çarpan en büyük cüce gökada olduğu sonucuna ulaştık” diyor.
