Gökbilimciler Kepler Uzay Teleskopu sayesinde ilk kez patlayan yıldızdan yayılan parlamayı gözledi. Bu görünür ışıkta gözlenen ilk süpernova parlaması olarak kayıtlara geçti.
Uluslararası bir gökbilimci ekibi Kepler Teleskopu ile geçtiğimiz üç yıl içinde her 30 dakikada teleskopun yakaladığı ışığa bakarak 500 uzak gökadadaki yaklaşık 50 trilyon yıldızı araştırdı. Böylece kütleli yıldızların ölümünü gösteren patlamaları gözleyecek yeni bir optik teleskop sahibi olundu. Bilindiği üzere Kepler yaklaşık 100 bin yıldız çevresinde dolanan ötegezegenleri tespit etmek amacıyla üretilmişti. Ancak geçtiğimiz yıllarda soğutucusu bittiğinden bu görevi yürütememişti. Kepler 2013 yılından bu yana K2 görevi adıyla gökbilimcilere başka bir alanda hizmet ediyor.
Kepler 2011 yılında aktif görevde iken tam da bakış açısına giren alanda iki kırmızı süper devin patlamasını yakaladı. İlki KSN 2011a adıyla bilinen süpernovaydı ve dev yıldız 700 milyon ışık yılı uzakta olup 300 Güneş kütlesindeydi. Diğeri KSN 2011d olarak adlandırıldı. 500 Güneş kütlesinde olan yıldız 1,2 milyar ışık yılı uzaktaydı.*
Notre Dame Üniversitesi’nden astrofizikçi Peter Garnavich: “Bu yıldızlardan birini güneşin yerine koyabilseydik, Dünya içinde kalırdı” diyor.
Şanslıysanız bir araba kazasının görüntüsünü mobil kamerayla yakalayabilirsiniz. Bunun gibi anlık süpernova görüntüsünü yakalamak için teleskopunuzun o yöne bakıyor olması gerekir. Yıldızın yüzeyindeki şok nedeniyle oluşan parlama yaklaşık 20 dakika sürer ve anlık parlamayı yakalamak gökbilim açısından gerçekten şans işidir.
“Böylesi bir patlamayı anında görmek için gökyüzünü sürekli tarayan teleskop gerekir. Karşınıza ne zaman süpernova çıkacağını bilemezsiniz. İşte Kepler bu konuda bize yardımcı oluyor” diyor Garnavich.
Gözlenen süpernovalar Tip II olarak adlandırılan sınıftadır. Yıldızın çekirdeğindeki nükleer yakıt bittiğinde ağırlığı nedeniyle çöker.
Her iki patlamada benzer enerjik yumak şokları görüldü. Evrendeki en şiddetli patlamalardan olan süpernovaların gizemini çözmek için gerek Samanyolu gerekse diğer gökadalardaki kimyasal karmaşa izlenmekte ve ipuçları birleştirilmeye çalışılmaktadır.
K2 görevi araştırmacılarından Steve Howell: “Evrendeki tüm ağır elementler süpernova patlamalarından oluşmaktadır. Örneğin yeryüzünde bulunan gümüş, nikel, bakır bu yıldızların patlamasıyla oluşmuştur. Yani yaşamın kökeni süpernovadır” diyor.
*Konuyla ilgili makaleye buradan ulaşabilirsiniz
Ek okuma için Prof. Dr. Ethem Derman’ın yazısına göz atabilirsiniz.
Site Çok güzel ve daha güzel şeyler yapabileceğinize inanıyorum tam gaz devam… 🙂