Bir gezegen kuramsal olarak büyüyüp genç ve parlak ışıkla dolabilir. Gençleşen gezegenler diye bilinen bu olgu sadece varsayımsal olarak var. NASA’nın Spitzer Uzay Teleskopu ile olması gerekenden milyarlarca yıl daha genç aday gezegen belirlendi.
Kaliforniya Üniversitesi’nden Michael Jura: “Genç gezegenler oluşum aşamasındaki gibi kızılötesi ışıkla parlamaktadır. Büyük ve soğuk olanların kendini yenileyenleri tekrar görünür olacaktır” diyor.
Bir gezegen gençlik yıllarına nasıl dönebilir? Yıllar önce gökbilimciler ölen yıldızdan kopan maddelerin yıldızın Jüpiter gibi büyük kütleli gezegenlere katılabildiğini öngördü. Güneş gibi bir yıldız ömrünün sonuna geldiğinde kırmızı deve dönüşür. Bunun ardından kütlesinin yarısını kaybederek beyaz cüceye dönüşür. Ölen yıldızdan kopan dış ölü katman yörüngedeki dev gezegenlere katılabilir.
Böylece dev gezegenin kütlesi büyür ve katılan maddenin sürtünmesiyle ısınabilir. Milyarlarca yıl yaşındaki soğuk ve yaşlı gezegen bu yolla ısınıp kızılötesi dalga boyunda ışıma yapar.
Yeni çalışma +280 0010 PG adlı ölü bir yıldız ya da diğer bir ifadeyle beyaz cüceyle yapıldı. NASA’nın Geniş Alan Kızılötesi Araştırma Tarayıcısı veya WISE verileri bu yıldızın çevresinde beklenmedik kızılötesi bir ışık olduğunu ortaya koydu. Bunun üzerine cismin kızılötesi dalga boyunda artış olduğunu söyleyen 2006’daki Spitzer verileri gözden geçirildi.
Ekip ilk başta gözlenen kızılötesi ışığın beyaz cüceyi saran diskten geldiğini düşündü. Son on yıl içinde 40’dan fazla beyaz cüce çevresinde madde diski keşfedilmişti. Beyaz cücelerin çevresindeki disklerine yoğun kütle çekimi uyguladığı düşünülüyor.
Beyaz cüceler çevresindeki maddeyle ilgili diğer kanıtlar ise diskteki elementlerin tanımlanmasından geçiyor. Beyaz cüceler hidrojen ve helyum ağırlıklı olsa da şimdiye kadar gözlenen 100’den fazla sistemde oksijen, magnezyum, silikon ve demir gibi diğer ağır elementlere de rastlandı. Beyaz cüce atmosferlerinin ise yakın asteroitlerce kirlendiği düşünülmektedir.
Ancak PG 0010+280 için alınan Spitzer verileri bu asteroit modellerine uymadı. Alınan kızılötesi ışık gençleşmiş bir gezegenden ya da ‘yıldız olmayı başaramamış’ kahverengi cüceden gelmekteydi.
Kaliforniya Üniversitesi ve Almanya’daki Avrupa Güney Gözlemevi’nden Siyi Xu: “Bu araştırma daha fazla veri gerektirse de ben bir dev gezegenden kuşku ediyorum. Eğer gerçekten de durum buysa kırmızı dev aşamasına gelen hatta patlayıp beyaz cüceye dönüşen yıldızların çevresinde gezegenlerin olduğu anlamına gelir” diyor.
Gelecekte James Webb Uzay Teleskopu parlayan disk sorununu ve ölü yıldız çevresindeki gezegenleri görmemizi sağlayabilir. Şimdi hedefte gençlik çeşmesi arayan insanoğlu gibi başka gençleşen gezegen var mı, sorusu var.
