Güneş Sisteminde bize en uzak gaz devi Neptün’ün üzerinde Boston’dan Portekiz’e kadar yer kaplayacak denli uzun karanlık fırtına varlığını yitiriyor gibi. Hubble teleskopundan alınan görüntülerde fırtınanın soluklaştığı görülüyor.
Neptün’deki muazzam karanlık ve şiddetli fırtınalar ilk kez NASA’nın Voyager 2 aracı sayesinde fark edildi. O zamandan bu yana Hubble mavi devin üzerindeki bu karanlık alanları gözlüyor. Hubble 1990’ların ortalarında beliren ancak sonradan kaybolan iki karanlık fırtına daha belirlemişti. Son fırtına ise 2015’de ortaya çıktı. Burada fırtınanın şiddetinin azaldığı ve küçüldüğü görülüyor.
Jüpiter’in Büyük Kırmızı Lekesi gibi bu fırtına da anti-siklonik yönde dönüyor ve atmosferin derinliklerindeki maddeyi tarıyor. Hareketin incelenmesi ise gökbilimcilere Neptün’de oluşan rüzgârlar hakkında bilgi veriyor.
Karanlık noktanın malzemesi çürük yumurtaya keskin koku veren hidrojen sülfür olabilir. Berkeley’deki Kaliforniya Üniversitesinden Joshua Tollefson: “Parçacıklar oldukça yansıtıcı, ancak atmosferdeki diğer maddeyi oluşturan parçacıklardan biraz daha koyu görünümdeler” diyor.
En az 200 yıldır devam eden Jüpiter’in Büyük Kırmızı Lekesinden farklı olarak Neptün’deki karanlık girdaplar birkaç yıl içinde kaybolmaktadır.
İspanya’daki Bask Ülkesi Üniversitesinden Agustin Sánchez-Lavega: “Bu vortekslerin nasıl oluştuğu ya da ne kadar hızlı döndüğüne dair bir kanıtımız yok. Muhtemelen doğuya ve batıya doğru hareket eden rüzgârların kararsız olmasından kaynaklanıyor” diyor.
Karanlık girdap, gezegen gözlemcilerinin tahmin ettiğinden farklı davranıyor. Berkeley’deki Kaliforniya Üniversitesinden Michael H. Wong: “bu karanlık girdapların çöküşünü yakaladığımızda bildiğimiz modellerden farklı davrandıklarını gördük” diyor. Louis Üniversitesinden Ray LeBeau ve Lousville Üniversitesinden Tim Dowling’in dinamik simülasyonları Neptün’deki rüzgâr makası altındaki anti siklonların muhtemelen ekvatora doğru sürükleneceğini gösteriyor. Vorteks ekvatora doğru yaklaştıkça parçalanacak ve bunun sonrasında bir patlama oluşacağı düşünülüyor.
Ancak, ilk olarak güney enlemlerde beliren karanlık nokta görünüşe göre patlamadan sönmeye başlamış görünüyor. Bu ise kaymanın ekvatora doğru değil güney kutbuna doğru yönelmesi ile ilgili olabilir. Jüpiter’deki lekeden farklı olarak Neptün’deki leke, çok sayıda ama sürekli değişen rüzgâr akımlarının (Jüpiter’deki renkli şeritlerin nedeni budur) sıkı ve dar alanda etkili olmamalarına bağlı olabilir. Neptün’de sadece üç geniş rüzgâr akımı varmış gibi görünüyor: ekvatordan batıya, kuzey ve güney kutuplarından doğuya doğru. Buna göre vorteks bu akımlar arasında serbest hareket ediyor olmalı.
“Hubble ve Voyager dışında hiçbir araç bu girdapları gözlemlemedi. Şu an elimizde sadece Hubble’ın verileri var ve bunlarda Neptün hava sistemlerindeki hareket hakkında gerekli verileri sağlamaktadır” diyor Wong.
