Avrupa Güney Gözlemevi’nin ALMA teleskopu, gökyüzündeki yakın ve en ünlü kırmızı devlerinden biri olan Mira’nın yüzeyinde dev bir parlama belirledi. Kırmızı devlerde gerçekleşen ve Güneş’te kilere göre daha şiddetli olan bu tür patlamalar zaman zaman gökbilimcilere sürpriz sonuçlar getirebiliyor. Keşif dev yıldızlardan gelen rüzgârların gökadamıza nasıl katkı sağladığının ortaya çıkarılmasına yardım etmektedir.
ALMA’nın yeni gözlemleriyle ünlü çift yıldız sistemi Mira’nın net görüntülerine ulaşıldı. Sistemin iki yıldızı Mira A ve B dışında başka bir özellikte ortaya çıktı. Milimetre dalga boyunda yapılan gözlemde ilk kez Mira A yüzeyinin ayrıntıları gösterildi.
Chalmers Teknoloji Enstitüsü’nden Wouter Vlemmings: “ALMA’nın yeteneği yıldız yüzeyindeki parlaklık değişimlerini keskin hatlarıyla ortaya koydu. Bunun birkaz yıl önce X-ışını teleskoplarıyla farkedilen dev patlamanın benzeri olduğunu düşünüyoruz.
Mira A gibi kırmızı devler gökadamızın önemli unsurlarındandır. Hayatlarının sonuna gelen yıldızlar artık kararsız duruma gelerek dış katmanlarını dengesiz bir şekilde püskürtür. Dışarı atılan ve ağır elementlerden oluşan bu malzeme uzayda yeni yıldız ve gezegenler oluşturabilir. Vücudumuzdaki karbon, oksijen, azot çoğunun keynağı bu tür dağılmalardır.
Yüzyıllardır bilinen ve Latince’de “Harika” anlamına gelen Mira gökyüzündeki en ünlü değişken yıldızlardan biridir. Çıplak gözle bile rahatça görülebilir. Biri yoğun ve sıcak beyaz cüce, diğeri soğuk ve kırmızı dev yıldızdan oluşan Mira sistemi, Balina (Cetus) takımyıldızında olup 420 ışık yılı uzaktadır. Her iki yıldız aslında Güneş ile aynı kütleye sahiptir ve birbirlerinden Güneş-Pluto kadar uzaktadırlar.
Uppsala Üniversitesi’nden Sofia Ramstedt: “Mira, Güneş gibi yıldızların hayatlarının nasıl sona erdiğini gösterecek iyi bir anahtardır” diyor.
Manyetik alanlarca desteklenen, güneş fırtınaları nedeniyle sürüklenen parçacıklar yeryüzünde kuzey ışıklarına neden olur.
“Mira A’da görülen parlamalar manyetik alanların kırmızı devlerdeki rolünü ortaya çıkarıyor” diyor Vlemmings.
Yeni görüntülerde yıldızın birinden kopan maddenin eş yıldıza doğru yöneldiğini göstermektedir.
Veriler ALMA’nın ilk uzun dönemli gözlemleri ile alındı.
Chalmers gökbilimcilerinden Eamon O’Gorman: “ALMA bize ilk kez Mira yüzeyindeki ayrıntıları gösterdi. Artık daha önce mümkün olmayan yakın kırmızı dev araştırmalarına başlayabiliriz” diyor.
