“Mars yüzeyindeki kıvrımlı kanallar, buralardan akan lavlar ya da su ile oluşmuş. Bu düşünce aslında bölgede yaşam olma olasılığını da akla getiriyor.” Hemen dikkatleri üzerine toplayan bu fikir, 4 Mart 2010’da 41. Ay ve Gezegen Bilimleri Konferansında NASA’nın Goddard Uzay Uçuş Merkezi’nden Jacop Bleacher tarafından dile getirildi.
Jeologlar Mars’ta sıvı halde suyun olmadığını, ancak toprağın altında ve kutuplarda bulunduğunu söylüyor. Ancak bazı araştırmacılara göre Mars’ta geçmişte su sıvı halde bulunuyordu ve bu su yaşamı bir şekilde oluşturmuş olabilir.
Bir fikir olmasına karşılık gezegende suyun olduğuna ilişkin sağlam kanıtlar bulunuyor: su kanalları, göl izleri, ince izlerin büyük kanallara birleşmesi gibi yapılar… “Bunlar Mars’ta bir zamanlar suyun olduğunu gösteriyor” diyor Bleacher.
Lav akıntıları sonucunda böylesine ince kanallar oluşmaz. Bunun yerine açık ve büyük kanallar oluşur.
Bleacher ve ekibi Mars’ın güney batısındaki biri Ascraeus Mons adlı volkanı olmak üzere 3 yanardağ barındıran Tharsis Montes adlı platoyu inceliyor. Isıya duyarlı görüntüleme, renkli yüksek çözünürlüklü görüntüleme, Mars Yörünge Lazeri gibi 3 farklı kamera ile 270 km uzunluğundaki bölge adeta adım adım tarandı.
Kanallarda görülen ince damarlı izler, buralardan su aktığını gösterir gibidir. İnce kanallardan akan su daha sonra daha geniş büyük kanalda birleşmiştir. Tıpkı bir nehirle birleşen su yapıları gibi (dere, çay…)
Ancak… Bleacher’ın ekibi daha önce fark edilmemiş başka bir şey gördüler. Sanki dağın sırtından lav akıntıları gerçekleşmiş gibiydi. Görülen izleri suyun oluşturmuş olma olasılığı çok zayıftı. “Açıkçası bu izlerin nedeni ve kanalların oluşumuna sebep lav akıntılarıdır. Bu kanalların içinde teras gibi dizilmiş yapılar bulduk. Kanallar 9 metrelik bir duvarla çevrili durumda. Özetle suyun oluşturduğu düşünülen bu kanalların lav akıntıları ile oluştuğunu biliyoruz artık” diye açıklıyor Bleacher.
Lav akıntıları daha sonra çeşitli kraterlere dolarak buraları genişletip derinleştirmiş de olabilir. Böylece Mars’ın bu bölgesinde jeolojik değişim gerçekleşmiştir. Ayrıca bu lav akıntıları, Mars’ın yüzeyinde suyun dağılımı için de gerekli alt yapıyı hazırlamış olabilir.
Kaynak: NASA
