Sonunda başka bir dünyadaki yer sarsıntısını ölçmeyi başardık. Daha önce Ay üzerindeki sarsıntıları kaydetmiştik ama ilk kez başka bir gezegende de depremler olduğu belirlendi. Üstelik bu gezegen Mars…
Mars Insight aracı geçtiğimiz Kasım ayında Mars yüzeyine inmiş ve bu iniş, büyük bir coşkuyla, canlı yayınla verilmişti. Insight hareketsiz bir robottur ve görevi de Mars’ın yüzeyinin altında neler olup bittiğine bir bakmak. Aracın yolladığı son veriler Kızıl Gezegende deprem oluştuğunu gösteriyor. Şimdilik bilinen Mars’ın iç kısmında bir sarsıntı oluştuğu. Ancak bunun nedeni henüz belli değil.
Ölçülen sinyal oldukça zayıf. Bu kadar zayıf bir sarsıntı Dünya üzerinde okyanuslarda ya da hava akımları etkisiyle oluşabiliyor. Mars’ta ise durum böyle değil. Oluşan sinyal yüzeyde esen rüzgârların oluşturduğu bir sarsıntı olabilirdi ki değil; çünkü aracın kaydettiği sinyalin kaynağı gezegenin içi. Bu da Mars’ın iç kısmının hâlâ aktif yani enerjik olması demek. İşte bu bilgi gerçekten ‘harika’.
Dünya’daki depremler tektonik plaka hareketleri ile oluşuyor. Ancak Ay ve Mars’ta bu plakalar yok. Bu soğuk dünyalarda depremlerin, çekirdeğin soğuma süreci nedeniyle daralması sonucu oluştuğu düşünülüyor. (Bildiğiniz gibi soğuyan bir cisim küçülür.) Bunun sonucunda yüzeydeki kabukta biriken stres zaman içinde kırılmayla açığa çıkar.
Insight üzerindeki aletler dış etkenlere karşı yalıtılmıştır. Yani dışarıda olabilecek şiddetli bir rüzgâr sonucunda depremölçerin harekete geçmesi önlenmiştir. Bu yalıtım aynı zamanda ani sıcaklık değişimlerine karşı da aleti korumaktadır.
Şimdi araştırmacılar ve özellikle de jeologlar bu sinyalleri inceleyerek oluşan depremin nedenini anlamaya çalışıyor. Bize de bu açıklama gelene kadar ‘sabretmek’ düşecek.
Haberin ayrıntısı JPL’de…
depremleri ölçmek çok özel bir çalışma hemde mars da.daha da neler yapılabilecek.teşekkürler.selamlar.