COMICS (Soğutmalı orta kızılötesi kamera ve tayfölçeri-Cooled Mid-Infrared Camera and Spectrometer) aracının yardımıyla Subaru Teleskopu genç yıldız kümeleriyle dolup taşan M 82 gökadasını ayrıntılı olarak görüntüledi. Ortaya çıkan görüntü gökadadaki fırtınaları göstererek genç gökadanın gelişimini sağlayan yıldız kümelerinin varlığını gösterdi.
Yıldızla dolup taşan gökada çalışması gökadamızın geçmişini anlamaya yönelik arayışlara destek verir. Gökadalar ve içlerindeki yıldızların da insan gibi bir yaşam zamanı vardır: onlarda doğar, büyür, olgunlaşır ve sonunda ölür. Yıldızlarla dolup taşan gökadalardaki yıldız doğumları, Samanyolu gibi gökadalardaki yıldız doğumlarına oranla çok daha yüksektir. Gökadaları kuşatan toz diski nedeniyle bu yıldızların doğumları insan gözünün algılayabildiği ışıkta görünmez. Bu tür gökadalardan gelen enerji ancak uzun dalga boylarında ortaya çıkarılır. Gökbilimciler bu nedenle bu gökadaları incelemek için optik teleskoplar yerine kızılötesi teleskop kullanırlar.
Uluslar arası bir ekip, JAXA’dan (Japonya Hava Ötesi Araştırma Ajansı) Dr. Poshak Gandhi liderliğinde Subaru Teleskopu’nu kullanarak M 82’nin yeni görüntülerini elde etti. Teleskop ile elde edilen görüntüde görünür ışıktan 20 kat daha uzun dalga boylu ışınlardan yararlanıldı. Bize en yakın yıldızla dolup taşan M82 gökadası 11 milyon ışık yılı uzaklıktaki Büyük Ayı takımyıldızında bulunuyor.
Subaru Teleskopu’ndaki 8.2 m’lik büyük birincil aynaya takılan aleti ile orta-kızılötesi dalga boyunda görüntüler elde edilerek gökadanın iç alanının net görüntüsü elde edildi. Dublin İleri Araştırmalar Enstitüsü ve JAXA çalışanlarından Dr. Aya Bamba’ya göre bu 10 km uzaklıktaki küçük bir madeni paranın üzerindeki ayrıntıları ya da Tokyo’dan 10 000 km uzaklıktaki Londra’daki bir kamyonu görmeye benziyor. “Üstte görülen tozlu bir küme içindeki genç yıldız kümelerini gösteren görüntü ancak bir uzay teleskopundan beklenebilir.”
Kızılötesi teleskoplarla yapılan önceki M82 gözlemleri ile çok kuvvetli rüzgârların yüzlerce hatta binlerce ışık yılı boyunca etkili olduğunu bulunmuştu (ortadaki ve alttaki görüntüler). Bu güçlü fırtınalar gökada merkezlerinden yüksek noktalara doğru saatte yaklaşık bir milyon km madde çıkarıyor. Bu madde içeriği güneş sistemine benzer yapılarını ve yaşamı şekillendiren yapıları barındırır. Tozlu süper fırtına diskleri kızılötesi bölgede ışık yayar ve içinde oluşan milyarlarca yıldız nedeniyle de ısınır.
Subaru görüntüsü süper rüzgârların kaynakları hakkında bilim insanlarına ipuçları sunuyor. Dr. Gandhi durumu şu şekilde özetliyor: “Tek bir yıldızdan yayılan rüzgarın yerine yüzlerce ışık yılı boyunca etkili birçok fışkıran küme kaynağı görünüyor. 450 ışık yılı uzunluğunda gaz sütunları olan bir balon.” COMICS gökada boyunca yayılan tozlu yapının 100 derece dolayında bir sıcaklığa sahip olduğunu gösterdi. Genç yıldızlardan gelen sürekli rüzgâr akışı tozun sıcaklığını bu değerde tutar.
Yandaki yeni görüntü ise Subaru ile orta kızılötesi dalga boyunda, Chandra ile X-ışınları dalga boyunda ve Hubble Teleskopu ile optik dalga boyunda alınmış görüntülerin birleştirilmiş halidir.
Geriye yanıtlanması gereken birçok soru kalıyor. Gökada kaç yıldız barındırıyor? İlginç bir şekilde ılık gazı görüntüleyen kızılötesi ışıma bölgelerinde yıldız görünmüyor. Buralardaki yıldızların tozun arkasına saklanmış olduğu düşünülüyor.
Başka bir önemli soru ise M82’nin büyüyen aktif bir süper karadeliğe sahip olup olmadığı. X-ışınları ve kızılötesi verilerle elde edilen görüntü analizlerinde buna benzer bir nesneye rastlanmadı. Ancak tüm büyük gökadalar büyüyen ve yıldızlarla beslenen böylesi canavarları içerebilir. Ekip M 82’de her şeye karşılık karadelik bulabilecekleri ümidiyle aramaya devam ediyor.
evreni hep gökyüzüne bakarak inceliyoruz;dünyanın alt yüzünde, gökyüzündeki yıldızlar v.b gibi evrene ait birşeyler varmı.
Biz Dünya’nın kuzey yarımküresindeyiz. Eğer Güney yarımküreye, örneğin Avustralya’ya, Şili’ye ya da Güney Afrika’ya giderseniz gökyüzündeki yıldızların da değiştiğini görürsünüz.