Messier 82 ya da kısaca M82 olarak bilinen gökadanın Chandra X-Işını Gözlemevi’yle alınan görüntüsünde, oldukça yüksek hızda gerçekleşen yıldız oluşumları görülüyor. M82, Dünya’dan 12 milyon ışık yılı uzaklıkta yeraldığından yakınımızdaki yıldız oluşum merkezlerinden sayılır.
M82 normal bir gökadaya göre yüzlerce kez daha fazla yıldız oluşturan bol yıldızlı gökadadır. Yıldız doğumu patlaması başka bir gökadayla etkileşimle ya da bir çarpışma sonucunda oluşmuş olabilir. Gökbilimciler M82’deki hareketliliğin nedeninin komşu gökada M81’den kaynaklandığını düşünüyor.
|
|
|
|
Saat 10 ile 4 arasında çizilebilecek bir açıyla oluştuğu gözlenen M82 diski Chandra’nın X-ışınları algılayıcıları ile görüntülendi. Chandra burada düşük, orta ve yüksek enerjili X-ışınları ile kırmızı, yeşil ve mavi renklerde gökadayı görüntüledi. Görüntüdeki 104 farklı x-ışını kaynağından 8’inin parlaklıkları haftalık ile yıllık dönemler arasında değişime uğradığı belirlendi. Bu da güneşten daha büyük yıldızlara eşlik eden karadelikler tarafından madde kaybına uğradığını gösteriyor. Böylesi ikili sistemlerden Samanyolu ve M31’i de içeren yerel grupta sadece bir avuç kadar bulunuyor.
Chandra gözlemleri M82 gibi bol yıldızlı gökadalarda patlama hız değerlerinin anlaşılmasında önemlidir. Oluşan şok dalgaları gökada boyuna yayılır ve büyük yıldızların oluşması için dev gaz ve toz bulutlarını iter. Bu yıldızlar hızla yakıtlarını tüketir ve süpernova olarak patlarlar. Patlama sonucunda yüz milyonlarca derecedeki gaz, milyonlarca ışık yılı uzaklığa kadar genişleyen balonlar oluşturur. Bu kabarcıklar görüntüde sağ üst ve sol altta geniş kırmızı bölgelerde görülüyor.
Kaynak: Chandra
