Hubble Uzay Teleskopu’nun morötesi görme yeteneğinden yararlanan gökbilimciler R136 yıldız kümesinde bulunan en az 100 Güneş kütlesinde dokuz dev yıldız keşfetti. Böylece bugüne kadar keşfedilmiş en büyük yıldız örneklerine ulaşıldı. Keşif büyük kütleli yıldızların evrimine ilişkin birçok soruyu da beraberinde getirdi.
Uluslararası gökbilimci ekibi R136 içindeki yıldızları gözlemek için Hubble’ın üzerindeki Geniş Alan Kamerası 3, morötesi algılama ve tayfçekerden yararlandı.
Birkaç ışık yılı uzunluktaki R136, 170.000 ışık yılı uzaktaki Büyük Macellan Bulutu içindeki Tarantula Bulutsusu’nda bulunmaktadır. Büyük, sıcak ve parlak yıldızlara sahip küme genellikle morötesi enerji yaymaktadır. Araştırmacıların morötesinde gözlem yapmak istemelerinin nedeni de budur.
Daha önce 50 Güneş kütleli yıldızlar için yapılan çalışma bu sefer daha büyük kütleli yıldızlar için yapıldı. Böylece kütlesi 100 Güneş kütlesinden fazla ve 30 milyon Güneş parlaklığında dokuz yıldız keşfedildi. Rekor ise en az 250 Güneş kütleli R136a1 adlı yıldıza ait. Bu evrende şimdiye kadar keşfedilmiş en büyük yıldızdır.
Bilim insanları aynı zamanda en kolay morötesi verilerine ulaştı. Dev yıldızlar her ay Dünya kütlesi kadar malzemeyi ışık hızının yüzde birine ulaşan hızda fırlattığından aşırı kilo kaybeder ve Güneş gibi bir yıldıza göre kısa zamanda ölürler.
2010 yılında Sheffield Üniversitesi’nden Paul Crowther ve ekibi R136 içinde kütlesi en az 150 Güneş kütlesinde dört yıldız belirlemişti. Bu bilgi bir yıldızın üst-kütle sınırını aştığından şaşkınlıkla karşılanmıştı. Yeni çalışmayla R136’daki dev yıldız sayısına beş tane daha eklendi. Bu yıldızların kökeni bilinmemekle birlikte oluşumlarıyla ilgili de birçok soru akıllara gelmektedir.
Daha önce böylesi büyük yıldızların ikili sistemlerdeki yıldızların birleşmesi sonucunda oluştuğu düşünülmüştü. Ancak R136’daki gibi dev yıldızların bu yolla değil ancak yıldız oluşum sürecindeki bir etkiden dolayı büyüdüğü düşünülmektedir.
Sorunun yanıtı için ekip topladıkları veri setlerini analiz etmeyi sürdürüyor. Birleşen ikili karadeliklerin yaydığı kütle çekim dalgalarının benzerleri R136’daki sistemler için de geçerli olabilir.
25. yılını dolduran Hubble, bilim insanlarını şaşırtmayı sürdürecek gibi görünüyor.
Ek okuma: Prof. Dr. Ethem Derman’ın konuyla ilgili yazısı için tıklayınız.
