Herschel Uzay Gözlemevi ender görülen iki büyük gökada birleşmesini yakaladı.
NASA’nın Hubble Uzay Teleskopu ve Spitzer Uzay Teleskopu uzayda çeşitli bölgelerde birbiriyle çarpışan gökadaları yakalayarak onların bu nedenle bol yıldız oluşturduklarını belirlemişti. Bu birleşmeler sonucunda süper-dev eliptik gökadalar oluşmaktadır.
Keşif astronominin önemli bir gizeminin açıklanmasında yardımcı olacak. Evren henüz 3-4 milyar yıl yaşındayken yaşlı yıldızlardan oluşmuş büyük kırmızımsı eliptik gökadalarla doluydu. Bilimciler dev gökadaların, daha küçük gökadaları yutarak mı ya da iki büyük gökadanın birleşerek mi oluştuğunu tartışıyor.
Yeni bulgular dev gökadaların büyük birleşmelerle oluştuğunu gösteriyor.
Irvine’deki Kaliforniya Üniversitesi’nden Hai Fu: “Bu gökadaların hayatının gençlik devresine bakıyoruz -ancak ergenlik dönemine geçişte görülen patlama çok uzun sürmeyecektir” diyor.
Aynı üniversiteden Asantha Cooray: “Bu birleşen gökadalar tozun arkasında gizlenen yeni yıldızlarla doludur. Herschel’in uzak kızılötesi algılayıcıları olmadan bu tozun arkasını görmek mümkün olmaz” diyor.
Yaklaşık dört yıl görevde kalan Herschel, en uzun kızılötesi dalga boyundaki ışığı görmek için tasarlandı. Bilindiği üzere aracın hassas kızılötesi araçlarını soğutan sıvı bitince aracın görevi de bitmiş oldu. Herschel’in yolladığı veriler ise işlenmeye devam ediyor ve ilerleyen günlerde bu verilerle yeni keşiflerin yapılması bekleniyor.
Yeni çalışmada Herschel, Dünya’dan 11 milyar ışık yılı uzaklıkta ya da başka bir ifadeyle evren henüz 3 milyar yıl yaşındayken çarpışan HXMM01 adlı gökadaları görüntüledi. Gökbilimciler ilk başta bunun, iki gökadanın ayna görüntüsü sonucu ortaya çıkan çarpık şekle sahip bir gökadanın görüntüsü olduğunu sandılar. Kütle çekimsel mercek adı verilen bu tür gözlemler astronomide yaygındır ve öndeki gökada arkadaki gökadadan gelen ışığı bükerek onu olduğundan daha büyük gösterir. Ancak ayrıntılı inceleme sonucunda bunun aslında büyük iki gökadanın birleşmesi olduğu anlaşıldı.
Birleşen gökadalarda yılda 2000 dolayında yıldızın etkilendiği saptandı. Çarpışan gökadalardaki toplam yıldız sayısı ise 400 milyar dolayında.
Gökada birleşmelerine evrende sıkça rastlanır. Ancak erken evrende bol yıldız oluşumu gerçekleştiren bu tür birleşmelere ender rastlanır.
Sonuçlar büyük gökadaların küçük gökadaların yutmasıyla büyüdüğünü açıklayan modele göre daha farklı bir durumu ortaya koyuyor: Gökadalar birleşerek daha büyük gökadalara dönüşüyorlar.
