Mars’ta bir robot tarihteki Truva Savaşı’nda Yunanlıların bir şehri kuşattığı gibi kumlar tarafından kuşatıldı. Mars’ta görev yapan ikiz robotlardan Spirit 6 ay önce yumuşak ve pudra gibi ince kuma saplanmıştı. Robotun zaten bir tekerleği arızalıydı ve kurtarma çabaları sırasında da diğer tekeri arıza yapmıştı. Çabalar şimdiye kadar sonuç vermedi. Aksine ilk kurtarma operasyonlarında araç kuma daha fazla saplanınca iş içinden çıkılmaz hale gelmişti. Spirit’i kurtarma çabaları sürerken bir yandan da Mars yüzeyine ilişkin deneyler ve testler devam ettiriliyor.
Mars Gezginleri olarak tanımlanan iki araç gezegene indiğinden bu yana yüzeyde suyun izini aradı. Mars yüzeyinde bugün sıvı halde su olmadığı biliniyor. Ancak yüzeyde bulunan çeşitli mineraller Mars’ta bir zamanlar sıvı suyun olduğunu gösteriyor.
Spirit görev süresince zor şartların etkisinde kaldı. Bazen lav akıntılarının oluşturduğu ovalara indi. Buradaki meteor etkilerini gözledi. Araç sonunda yüzeyde suyun etkisiyle oluşmuş olan demir hidroksit moleküllerine rastladı. Spirit bu gezintileri sırasında geçtiğimiz Nisan ayında yumuşak bir kuma saplandı.
Spirit hareketsiz kalsa da, kaldığı bölgeyi kazarak toprağın altında sülfat olduğunu gösterdi. Sülfat, toprağın altındaki kükürtün çeşitli noktalardan buharlaşmasıyla ile oluşur. Bu da hidrotermal olay olarak bilinir ve toprağın altında çeşitli volkanik etkilerin olduğunu gösterir. Toprağın altındaki kimyasal maddenin yüzeye çıkmasını sağlayan bir başka etken de yüzeye çarpan meteorlardır. Bu tür yerlerde yaşam kendine yer bulabilir.
Spirit sülfat açısından zengin olan bir kraterin kenarında duruyor. Bu sülfattan oluşan kabuk milyonlarca yıl içinde oluşmuştur. Mars’ın güneş gören kutuplarından eriyen buz, ekvatora doğru kaymış, burada yer alan buzu eriterek toprağın altına sızmış olabilir. Mars yüzeyine yağan karın örttüğü toprağın altına sızan su, içinde çözünebilen demir sülfat ve kalsiyumdan bir kabuğun oluşmasına neden olmuştur.
Spirit bize Mars’ta bir zamanlar gerçekleşen su döngüsü hakkında bilgi verecektir. Spirit 6 aydır kaldığı bölgede boş durmayıp çeşitli ölçümler yaparak bu sonuca ulaşılmasını sağladı. NASA’daki mühendisler be bilim insanları ise hala Spirit’i kurtarmanın yollarını arıyor.
Kaynak: Science@NASA
bu konudaki bir diğer yazıya da astrotürk üzerinden ulaşabilirsiniz.
