NASA’nın Güneş Dinamikleri Gözlemevi (SDO) ve Japon Hinode uzay aracının gözlediği bir güneş tsunamisi, Güneş’in manyetik alanıyla ilgili tahminleri doğrulamak için ilk kez kullanıldı.
Güneş tsunamileri koronal kütle atımı (CMEs) denilen Güneş atmosferindeki çok büyük patlamalar sonucunda üretilir. CME uzaya fırlayabileceği gibi güneş üzerindeki tsunamiler saniyede 1000 kilometrelik hızla hareket edebilmektedir.
Dünya üzerindeki tsunamilerde olduğu gibi güneş tsunamileri de çeşitli mekanizmalar aracılığıyla değişime uğrar. Sesin havada yayılma hızının ışığa göre çok yavaş olası gibi güneş tsunamileri de manyetik alanlarda çok yüksek bir hıza sahiptir. UCL’den (University College London) Mullard Uzay Bilimleri Laboratuarı’ndaki araştırmacılar bu özellikten yararlanarak Güneş’in manyetik alanını belirlemek istiyor.
Dr. David Long: “Güneş atmosferindeki manteik alanın bir buzdolabı mıknatısından on kat daha zayıf olduğunu gösterdik” diyor.
Japon Hinode aracı üzerindeki morötesi görüntüleme tayfölçeri (EIS) ile tsunami üzerindeki güneş atmosferinin yoğunluğu ölçüldü.
Görüntüleme ve tayfsal gözlem kombinasyonu Güneş atmosferinde oluşan manyetik alanı incelemek üzere ender bir fırsat tanıyor.
Dr. Long ekliyor: “Bunlar yakın yıldızımız hakkında gerçekten ilginç ayrıntıları ender görülen bir olayla ortaya koyuyor.”
Güneş atmosferindeki çevrimler ve diğer yapılar gibi Güneş’in manyetik alanını doğrudan görerek ölçmek zordur ve genellikle bu konudaki tahminler ayrıntılı bilgisayar benzetimleri kullanılarak elde edilir. Hinode uzay aracı görünür, X-ışını ve morötesi ışıkla manyetik alandaki yavaş ve hızlı değişimleri görebilmektedir.
Hinode, güneş lekeleri çevresindeki manyetik alan değişimleri daha önce çok zayıf olan manyetik alanları ölçebilecek kadar hassastır. Güneş’teki patlamalar sonucu olan CME tsunamiler Dünya’ya doğru savrulabilir. Dünya’nın manyetik alanı gezegenimizi bunlardan korumasına karşılık yörüngedeki uydular korumasızdır. Bu uydular güneş fırtınalarına açıktır.
Dr. Long: “Gelişen teknoloji bu patlamaların oluşmasıyla ilgili daha doğru açıklamaları ve güneş çevrimlerine karşı nasıl korunacağımızı anlamamıza yardımcı olacaktır” diyor.
