Bir zaman makineniz olsaydı geçmişte nereye gitmek isterdiniz? Çoğu kişi büyük olasılıkla T.rex’i (en büyük etçil bir dinozor) görmek için dinozorlar dönemini seçmek isterdi. Ancak birçok gökbilimci Güneş Sistemi’nin oluştuğu dönemi yani dört buçuk milyar yıl öncesini görmek isteyecektir.
Neyse ki gökbilimcilerin çalışan bir zaman makinesine ihtiyacı yok. Gökadamızdaki genç yıldızları izleyerek Güneş ve gezegenlerin doğumuyla ilgili bilgi edinebiliyorlar. Güneş erken döneminde oldukça aktif ve X-ışınları patlamaları gerçekleştiren bir yıldızdı.
Çalışmasını Amerikan Astronomi Derneği Toplantısı’nda sunan Harvard-Smithsonian Astrofizik Merkezi’nden (CfA) Nancy Brickhouse: “TW Hydrae’yi izleyerek Güneş’in bebeklik dönemiyle ilgili bilgi edinebiliyoruz” diyor.
Brickhouse ve arkadaşları güney takımyıldızlarından Suyılanı’nda bulunan 190 ışık yılı uzaklıktaki TW Hydrae adlı genç yıldızı izliyor. TW Hydrae, Güneş’in yüzde 80’i ağırlığında ve K tipinde bir yıldızdır. Yaklaşık 10 milyon yıl yaşındaki yıldız gaz ve toz bulutuyla sarılı durumdadır. Bu disk içinde yeni gezegen doğumları gerçekleşiyor olabilir.
Yıldız gaz yutarak büyümektedir. Ancak yıldız diski doğrudan yutamamaktadır. Gaz yıldızın kutuplarındaki manyetik alan çizgileri boyunca akmaktadır.
Araştırmacılar yıldızın kutuplarından birini neredeyse doğrudan görebilmektedir. Bunun sonucunda ayrıntılı bir çalışma yapabilmektedirler.
CfA’dan Andrea Dupree: “Hareketli bir yere bakıyoruz” diyor.
Yıldıza akan malzeme bir şok dalgası oluşturarak 5 milyon dereceden daha yüksek sıcaklıklara ulaşır. Yüksek enerjili gaz X-ışınları yaymaya başlar. İçeri doğru süzülen sıcak soğuyarak bir süre sonra kızılötesi dalga boyunda parlamaya başlar. Süreç yer merkezli teleskoplar ve Chandra X-ışını teleskopuyla izleniyor.
“Topladığımız birden fazla dalga boyundaki veri gazın aşağı doğru süzüldüğünü gösterir. İlk kez bu süreci tümüyle izleyebiliyoruz” diyor Brickhouse.
Yıldızdaki malzeme iniş miktarı birkaç gün boyunca beş kat değişti.
“Büyüme süreci geceden geceye değişir. Bu tür şeyler her zaman olur” diyor Dupree.
Gökbilimciler genç yıldızlara göre daha aktif olan orta yaştaki Güneş’te olduğu gibi yıldızın manyetik alanı ile erken-gezegen diski arasındaki etkileşimi karşılaştırabiliyor.
“TW Hydrae’deki hareketlilik manyetik etki sonucunda oluşmaktadır” diyor Brickhouse.
