Şili de ESO’nun La Silla Gözlemevi’nde bulunan MPG/ESO 2.2 metrelik teleskopla elde edilen yeni bir görüntü iki zıt gökadayı göstermektedir. Bunlar NGC 1316 ve daha küçük komşusu olan NGC 1317’dir. Bu iki gökada birbirlerine oldukça yakın olmalarına rağmen çok farklı geçmişlere sahiptirler. Küçük sarmal NGC 1317 olaysız bir yaşam sürdürmüş fakat NGC 1316 pek çok gökadayı şiddetli geçmişi boyunca yutmuş ve bu mücadele izlerini barındırmaktadır.
NGC 1316’nın yapısında çok sayıdaki ipucu geçmişinin çalkantılı olduğunu ortaya çıkarmıştır. Örneğin, yıldızların çok daha büyük örtüsüne gömülü olan bazı alışagelmedik toz şeritleri [1] ve alışagelmedik küçüklükte küresel yıldız kümeleri popülasyonu. Tüm bunlar yaklaşık üç milyar yıl öncesinde tozdan zengin bir sarmal gökada yutmuş olabileceği fikrini vermektedir.
Gökada cıvarında da görülen çok sönük gelgit kuyruklarıdır – orjinal yerlerinden koparılan ve gökadalararası alana fırlatılan yıldız kabukları ve gaz lifleri. Bu yapılar, başka gökada yıldızın çok yakınına geldiğinde, yıldız yörüngelerine etki eden karmaşık kütleçekim etkilerce oluşmuştur. Tüm bu izler NGC 1316’nın diğer gökadalara eklendiği siddetli bir geçmişi işaret etmekte ve rahatsızlık verici davranışın devam ettiğini öne sürmektedir.
NGC 1316 dünyadan 60 milyon ışık yılı uzaklıkta Fornax güney takımyıldızında yer almaktadır. Ayrıca Fornax A (Ocak) ismiyle de anılmaktadır, takımyıldızının radyo yayılımı yapan en parlağı ve gerçekte tüm gökyüzünün [2] en parlak dördüncü kaynağı olduğu gerçeğini yansıtmaktadır. Bu radyo yayılımı, gökada merkezinde bulunan üst kütleli kara deliğe düşen madde tarafından sürülmekte ve muhtemelen diğer gökadalarla etkileşmesiyle fazladan yakıtla temin edilmiştir.
Şili de ESOnun La Silla Gözlemevinde bulunan MPG/ESO 2.2 metrelik teleskobundan elde edilen çok detaylı bu görüntü ESO arşivinde çok sayıdaki bireysel görüntülerin birleştirilmesiyle oluşmuştur. Orjinal gözlemlerin amacı en sönük özelliklerin bilinmesini sağlamak ve bu ilginç sistemin bozulmasını çalışmak idi.
Bonus olarak yeni resim, ön planda bulunan iki parlak gökadanın çok ötesinde uzak Evrene bir pencere sağlamaktadır. Resimdeki çoğu sönük bulanık noktalar çok daha uzak gökadalardır ve NGC 1316’nın sadece solunda özellikle bir yoğunlaşma vardır.
Notlar
[1] Bu toz şeritler NASA/ESA Hubble Uzay Teleskobu tarafından detaylı bir şekilde görüntülenmiştir.
[2] 1400 MHz radyo frekansında uygulanmaktadır. Diğer frekanslarda düzen farklı olacaktır.
ESO-Türkiye (Elif Beklen, Süleyman Demirel Üniversitesi, Fizik Bölümü, ESON Türkiye Ekibi, Isparta)
