Gökbilimciler, Samanyolu’nun merkezinden gelen olağandışı sinyaller keşfettiler. Alınan radyo dalgaları şu anda bilinen hiçbir değişken radyo kaynağı modeline uymadığından yeni bir yıldız cismi olduğu düşünülüyor.
Makalenin başyazarı, doktora öğrencisi Ziteng Wang: “Sinyalin en tuhaf özelliği tek polarizasyonlu olması. Yani, ışığı bir yönde salıyor ve ışığın yönü zamanla değişiyor” diyor.
“Cismin parlaklığı 100 faktör kadar değişiyor ve görünüşe göre rastgele açılıp kapanıyor. Daha önce böyle bir şeyle karşılaşmamıştık.”
Birçok yıldız türü, elektromanyetik tayf boyunca değişken ışık yayar. Radyo astronomideki muazzam ilerlemelerle birlikte, değişken ya da geçici cisimlerin yaydığı radyo dalgalarının incelenmesi evrenin sırlarını ortaya çıkarmamıza yardımcı oluyor. Bunlar, pulsarlar, süpernovalar, parlayan yıldızlar ve hızlı radyo patlamaları, parlaklıkları değişen her tür astronomik cisimlerdir.
“İlk önce bunun bir atarca ya da büyük patlamalar yayan bir yıldız türü olduğunu düşündük. Atarca çok yoğun olup hızlı dönen yıldız ölüsüdür. Ancak bu yeni kaynaktan gelen sinyaller beklentilerimizle örtüşmüyor. Aslında bilinen hiçbir cisme uymuyor” diyor Wang.
Makale Astrophysical Journal’de yayınlandı.
Cisim uluslararası araştırmacılarla birlikte Batı Avustralya’daki CSIRO’nun (Avustralya Ulusal Blim Ajansı) ASKAP radyo teleskopu kullanılarak tespit edildi. Takip gözlemleri için Güney Afrika Radyo Astronomi Gözlemevinin MeerKAT teleskopu kullanıldı.
Sidney Astronomi Enstitüsü ve Fizik Okulundan Prof. Tara Murphy: “2020 ve 2021 yılları içinde Değişkenler ve Yavaş Geçişler (VAST) projemizle ASKAP ile olağandışı cisimler bulmak için tüm gökyüzünü tarıyoruz” diyor.
“Gökada merkezine baktığımızda adını koordinatlarından alan ASKAP J173608.2-321635 cismini fark ettik. Bu cisim parlaklaşması ve soluklaşması açısından benzersizdi. Doğrusu olağandışı davranıyordu.”
Gökbilimciler 2020’de dokuz ay boyunca kaynaktan altı radyo sinyali tespit ettikten sonra cismi optik ışıkta bulmaya çalıştı. Ancak bir şey bulamadılar.
Parkes radyo teleskopuyla da kaynağı tespit edemediler.
“Daha sonra Güney Afrika’daki oldukça hassas MeerKAT radyo teleskopuyla cismi bulmak umuduyla birkaç haftada bir 15 dakika gözledik. Neyse ki sonunda sinyal geri döndü, ancak öncekinden önemli ölçüde farklıydı. Önceki ASKAP gözlemlerimizde cisim haftalarca parlamasına karşılık bir günde kayboldu” diyor Murphy.
Bu yeni gözlem geçici radyo kaynağıyla ilgili daha fazla bilgi vermedi.
Wisconsin-Milwaukee Üniversitesinden Prof. David Kaplan: “Sahip olduğumuz bilgiler Galaktik Merkez Radyo Geçişleri (GCRT) olarak bilinen ‘kozmik gaz bombası’ olarak nitelendirilen tip de dahil olmak üzere yeni ortaya çıkan gizemli cisimler sınıfıyla bazı paralellikler gösteriyor” diyor.
“Bu cisim GCRT’lerle bazı benzer özellikleri paylaşsa da farklılıkları bulunuyor. Zaten bu kaynakları gerçekten anlamıyoruz ki bu da gizemlerini arttırıyor.”
Bilim insanları cismin ne olabileceğine ilişkin daha fazla ipucu aramak için yakından takip etmeyi planlıyor.
“Önümüzdeki on yıl içinde kıtalararası Kare Kilometre Dizisi (SKA) radyo teleskopu çalışır hale gelecek. Böylece gökyüzünün daha hassas haritasını elde edebileceğiz. Bu teleskopun gücünün son keşfimiz gibi gizemleri çözmemize yardımcı olacağını umuyoruz. Aynı zamanda kozmosun geniş alanlarını radyo tayfında tarayarak yeni keşiflerin de önünü açacaktır” diyor Murphy.
