Avrupa Uzay Ajansı’nın (ESA) Planck Uzay Teleskopu 1 milyar ışık yılı uzaklıktaki gökada kümelerini birbirine bağlayan on milyon ışık yılı uzunluğa sahip sıcak gaz köprüsünün varlığını ortaya çıkardı.
Planck’ın asıl görevi evrenin oluşumu sürecinde yayılan ilk ışık olan Kozmik Mikrodalga Arka planı (CMS) ortaya çıkarmaktır. Kütle çekimiyle birbirine bağlı olan yüzlerce hatta binlerce gökada kümeleri arasına dağılmış olan soluk ışığı tarıyor.
CMS’nin büyük kozmik yapılardaki sıcak gazla etkileşim halindeki bu enerji daha sonra Sunyaev-Zel’dovich (SZ) etkisi olarak adlandırıldı.
Bu etki zaten Planck’ın gökada kümelerini algılamak için kullanılıyor, şimdi ise kümeler arasındaki soluk gaz iplikçilerini görmek için bir yol gösteriyor.
Erken evrende oluşan yoğunlaşmış gaz iplikçileri daha sonra dev kozmos yapıyı doldurdu.
Günümüzde artık çok zayıf ışıma yapan gaz iplikçileri gökada kümeleriyle etkileşerek ısındığından keşfedilebiliyor.
Planck’ın keşfettiği Abell 399 ve Abell 401’i birbirine bağlayan sıcak gaz köprüsü, yüzlerce gökada için bir örnektir.
İlk kez ESA’nın XMM-Newton Gözlemevi’nin X-ışını verileriyle ortaya çıkarılan mişlyar ışık yılı uzaklıktaki kümeler arasındaki sıcak gaz varlığı, Planck’ın yeni gözlemleriyle onaylandı.
Planck’ın algıladığı izler için SZ etkisinden de yararlanıldı.
Alman uydusu Rosat’ın X-ışını verilerinin Planck verileriyle birleştirilmesiyle köprü içindeki gazın sıcaklığının 80 milyon derece dolayında olduğu belirlendi.
İlk incelemede gazın, kümelerden kaynaklan gaz ile görülmesi zor kozmik ağın bir karışımı olabileceğini gösterdi.
Daha ayrıntılı inceleme sonucunda başka kümeler arasındaki gaz köprülerinin ortaya çıkmasını sağlayacak.
Planck sayesinde evrene dağılan gazla kümeler arasındaki gazın karışımıyla oluşan köprülerin araştırması yapılabiliyor.
