NASA’nın Chandra X-Işını Gözlemevi ile Güneş’e yakın dört gezegenimsi bulutsu karşılaştırıldı. Burada Kedi Gözü Bulutsusu olarak bilinen NGC 6543, NGC 7662, NGC 7009 ve NGC 6826 görülmektedir. Birleştirilmiş görüntülerde pembe renk Chandra görüntüsünü, kırmızı-mavi-yeşil renkler ise Hubble ile alınan görüntüleri gösteriyor.
Dünya’ya yakın, 5000 ışık yılı içerisinde yer alan yirmi bulutsuya ilişkin çalışmanın ilk bölümü tamamlandı. Çalışma Chandra ile önceden çalışılmış ayrıca ondört bulutsuyu da içermektedir.
Birkaç milyar yıl sonra Güneş’in de bir gezegenimsi bulutsuya döneceğini düşünürsek, bunun yıldız evriminin bir parçası olduğunu söyleyebiliriz. Güneş benzeri bir yıldız, hidrojenini bitirdiğinde yarıçapının yüzlerce katına ulaşacak kadar büyüyerek bir kırmızı dev haline gelir. Bu aşamadan sonra yıldız bir beyaz cüce oluşturacak şekilde küçülür ve geriye sıcak çekirdeği kalarak dış katmanlarını uzaya atar. Sıcak çekirdekten kaynaklanan yıldız rüzgarı ile atmosferindeki gaz dışarı doğru fırlar ve teleskoplarla görülen ipliksi ve kabuksu bir yapıya bürünür.
Yeni çalışmaya örnek olan bulutsulara göre gezegenimsi bulutsuların % 30’u yıldızın atmosferinden yayılan X-ışınları, yıldız rüzgârıyla çarpışarak şok dalgalarını oluşturur. Yeni çalışma X-ışınlarının sönük halelerle çevrili karmaşık kabuklu görüntülerini ortaya koyuyor. Bu şok dalgalarının yayıldığı alan ölçü alınarak nesnenin 5000 yıldan daha genç olduğu ortaya çıkarıldı.
Çalışmada bulutsuların yarısında X-ışınlarının patlayan yıldıza eşlik eden başka bir yıldızdan kaynaklandığı ve bu nedenle yüksek enerjili X-ışınlarının oluştuğu düşünülüyor. Gelecekte yapılacak çalışmalarla gezegenimsi bulutsuların yapısı ve bunların evriminde çift yıldızların rolü daha iyi anlaşılabilecek.
Sonuçlar The Astronomical Journal’ın Ağustos 2012 sayısında yayınlandı. Çalışma New York’taki Rochester Teknoloji Enstitüsü’nden Joel Kastner ve Rodolfo Montez Jr.’in başını çektiği 23 kişilik bir ekiple yapıldı.
