Araştırmacılar Jüpiter’in uydusu Europa’da levha hareketleri olduğunun kanıtlarına ulaştılar. Bu Dünya’dan başka yerlerde de yüzey kayması olarak bilinen jeolojik hareketin olacağı anlamına geliyor.
Europa’nın buzlu yüzeyinde genişleme olduğu fark edilmişti. Gezegen bilimciler Rusya Moskova’dan Idaho Üniversitesi’nden Simon Kattenhorn ile ABD’deki John Hopkins Üniversitesi Uygulamalı Fizik Laboratuarı’ndan Louise Prockter, 2000’li yılların başlarında NASA’nın Galileo uzay aracının ilettiği verileri inceleyerek uydudaki sıra dışı jeolojik sınırların varlığı sonucuna ulaştılar.
“Yüzeyde ortaya yeni araziler çıkmış görünüyordu ve bunun nasıl olabileceğini anlayamamıştık. Ama sonunda yanıtı bulduk” diyor Prockter.
Levha hareketlerinin Dünya üzerinde depremlere, volkanlara ve dağların oluşumuna neden olduğu biliniyor.
Jüpiter’in en büyük dört uydusundan biri olan Europa’nın yüzeyi çatlaklar ve küçük tepelerle kaplıdır. Bu da akla üste levhanın diğerinin altına doğru sokulduğunu akla getiriyor. Tıpkı Dünya’da kıtalar arasında ya da kıta-okyanus levhaları arasındaki hareketlerde olduğu gibi.
Dünya üzerinde okyanus ile kıta blokları arasında bir kayma sonucunda birbirlerini etkiledikleri biliniyor. Şimdiye kadar Europa’nın yüzeyinde değişiklikler olduğu belirlenmesine karşılık bunun yüzey hareketiyle ilgili olduğu sonucuna ulaşmak mümkün olmamıştı.
Europa’nın yüksek kuzey enlemlerinde yaklaşık 20.000 kilometrekarelik ayrı bir yüzey olduğu fark edildi.
Dünya üzerinde sıkça gözlenen levha hareketi göz önüne alındığında Europa’da da bir yüzeyin başka bir yüzeyin üzerine hareketlendiği ve bunun sonucunda tepe oluşumuna neden olduğu düşünülüyor.
Bu hareketin nedenlerinden biri de yüzeyin yaklaşık 30 km altındaki okyanus olabilir. Europa’daki buz fışkırmalarının nedeni de bu levha hareketleri olabilir.
“Europa’daki levha hareketliliği Dünya’dakine çok benziyor olabilir” diyor Kattenhorn. Bu da okyanus içine buzlu maddeden parçaların koparak düşmesine neden olabilir. “Bu, en ilginç jeolojik keşiflerden biri olmasının yanı sıra, Europa’nın yaşanabilir bir gezegen olma anlamında önemli bir yer olduğu anlamına da gelir.”
NASA’nın Dış Gezegenler programı ekibinden Curt Niebur: “Europa, gezegenimizle olan benzerlikleri bize bir bir göstermeye çalışıyor. Europa hakkında edindiğimiz bilgiler belki de gelecekte başka dünya keşiflerinde akla gelecek sorulara çözüm getirebilir” diyor.
Önceki veriler Europa’nın buzlu yüzeyinin altında sıvı su okyanusunun varlığını işaret ediyordu. Bu okyanus tüm Europa’yı kapsamakta ve Dünya’daki okyanuslardan daha fazla su içermektedir.
1989 yılında fırlatılan Galileo uzay aracı yaklaşık on kez Europa yakınından geçmiş ve gözlemler yapmıştı.
