Gökbilimciler 13,5 milyar yıl önce yıldız oluşumu başlamış erken gökadalardan birini keşfetti. Gökada Büyük Patlama’dan (Big Bang) sadece 200 milyon yıl sonra oluşmuş. Bu keşif, ilk gökadaların ne zaman görünmeye başladığı ve evrenin evrimi hakkındaki sorulara yanıt verebilir.
Fransa’daki Lyon Üniversitesi Astronomi Araştırma Merkezi’nden (Centre de Recherche Astronomique de Lyon, Université Lyon) Johan Richardı: “Bu keşif gökadaların evrenin ilk yıllarında oluştuğunu ve erken evreni dolduran hidrojen sisi sırrını çözmeye yardımcı olabilir” diyor.
Bu gökada şimdiye kadar gözlenen en uzak gökada olmamasına karşılık olağanüstü bir netlikle görüntülenmiştir. Normalde bu gibi gökadaların görüntüleri soluk ve üzerinde çalışma yapmaya izin vermeyecek derecede zor görülecek şekilde olur. Ancak gökbilimciler bunu doğa büyüteci yoluyla giderdiler. Böylece gökada 11 kat daha parlak görüntülenebildi. Bunu sağlayan etken ise uzak gökadanın önünde duran görece daha yakın başka bir gökada kümesinin oluşturduğu kütle çekim mercek etkisi.
Abell 383 gökada kümesi yardımıyla görülebilen iki uzak gökada daire içinde gösterilmiştir. (NASA, ESA, J. Richard (CRAL) and J.-P. NASA, ESA, J. Richard (cral) ve JP Kneib (LAM) Kneib (LAM))
Tuscon Arizona Üniversitesi’nden Eiichi Egami: “Uzaydaki bu büyük mercek olmasaydı gökadaları görmemiz zor olurdu. Doğal mercek sayesinde evreni görebiliyor ve üzerinde çalışabiliyoruz” diyor.
Veriler erken evrende iyonlaşmanın nasıl gerçekleştiğinin anlaşılmasına yardımcı olabilir. Karanlık olan erken evrende yıldız ve ardından gökadalar oluşmaya başladı. Bu yıldız ışığı çevresindeki nötr hidrojen atomlarını iyonlaştırdı. Buradaki sisin içinden ise ancak morötesi ışık geçiş yapabilir.
Büyük patlamadan sadece 200 milyon yıl sonra yeni yıldızların oluşturduğu gökadaların keşfi ile kozmik iyonlaşmanın ayrıntıları ortaya çıkacaktır. Gökada gelişim evresindeyken yapısındaki sıcak ve genç yıldızlar uzay boşluğundaki nötr hidrojen gazını büyük oranlarda iyonlaştırmış olacaktı. Benzer gökadalar bu iyonlaşma sürecine katkı sağlamıştır ancak biz bu gökadaları mercek etkisi olmadan net bir şekilde göremiyoruz.
Birkaç yıl sonra uzayda yerini alacak olan James Webb Uzay Teleskopunun (JWST) yeteneği ile bu soluk gökadaları görmek mümkün olacak. JWST, Hubble ve Spitzer’e oranla erken gökadalardan yayılan kayıp kızılötesi ışığı görebilir. Sonuçta evrenimizin en önemli sırrı çözülebilecek.
