En Yakın Karadelik

Ressam gözüyle HR 6819 sistemi ve karadelik. Karadelik görselde elbette görülemese de çift yıldızın içte olanı bir şeyin çevresinde 40 günlük dönemlerle dolanıyor. Görünmeyen bu cisim ancak bir karadelik olabilir. Sistem bizden 1000 ışık yılı uzakta. Samanyolu’nda bunun gibi yüz milyonlarca sistem olabileceği üzerinde duruluyor. (ESO / L. Calçada)

Avrupa Güney Gözlemevinin (ESO) başını çektiği bir grup gökbilimci Yer’den sadece 1000 ışık yılı uzakta bir karadelik keşfetti. Karadelik Güneş sistemine şimdiye kadar bulunanlardan daha yakındır ve çıplak gözle görülebilen üçlü bir sistemin üyesidir. Karadelik ESO’nun Şili’deki La Silla gözlemevindeki MPG/ESO 2.2 metrelik teleskopuyla keşfedildi. Bu çalışmayla gelecekte daha fazla karadelik bulunabileceği belirtiliyor.

Güney yarıküredeki Dürbün (Telescopium) takımyıldızında bulunan sistem karanlık bir yerde çıplak gözle görülebilir. Sistem, bize en yakın karadeliği barındıran üçlü sistem unvanını elde ediyor.

Ekibin amacı HR 6819 adı verilen çift yıldız sistemini incelemekti. Veriler analiz edildikçe daha önce bilinmeyen üçüncü bir cismin daha olması gerektiği ortaya çıktı. Görünür olan iki yıldızdan biri 40 günlük dönemlerle görünmeyen bir cismin çevresinde dolandığı ve bunun diğer yıldızdan oldukça uzakta olduğu belirlendi.

HR 6819’daki karadelik çevresiyle şiddetli etkileşime girmeyen yıldız kütleli karadeliktir. Ancak ekip iç yıldızın yörüngesine bakarak kütlesini hesaplayabildi. Buna göre karadelik en az 4 Güneş kütlesinde.

Gökbilimciler şimdiye kadar gökadamızda sadece birkaç düzine karadelik keşfedebildi ki bunlar çevreleriyle oldukça güçlü etkileşim içindeler. Bu nedenle güçlü X-ışınları oluşturarak kendilerini gösteriyorlar.

Samanyolu’nda birçok yıldızın yaşamlarını sona erdirirken karadeliğe dönüştüğü biliniyor. HR 6819’daki gibi sessiz bir karadeliğin keşfi Samanyolu’nda b una benzer daha çok karadelik olduğunu akla getiriyor.

Gökbilimciler şimdi ikinci keşfin peşine düştü ki en iddialı olanı LB-1 adlı bir çift yıldız sistem. Bunun da görünmeyen bir cisimle üçlü sistem olabileceği düşünülüyor. Çalışma ekibinden Marianne Heida: “LB-1 bizden daha uzakta ama astronomik açıdan hâlâ yakınımızda ve keşfi bu sistemlerin çok olduğu anlamına gelir. Onları bularak ve inceleyerek Güneş kütlesinin en az 8 katı büyüklüğündeki bir yıldızın süpernova şeklinde patlayarak karadeliğe dönme sürecini anlayabiliriz” diyor.

Üçlü sistemin görünmeyen üçüncü üyesi bir karadelik. İçteki yıldız bu karadeliğin çevresinde dolanıyor. (ESO/L. Calçada)

Önerilir...

Düşünceniz

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.