Yalnızca 30 yaşında yani emekleme döneminde olduğu sanılan bir karadelik NASA’nın Chandra X-Işını Gözlemevi yardımıyla izleniyor. Eğer izlenen nesne bir karadelik ise bu şimdiye kadar keşfedilen en genç karadelik olacak. Nesne ve bunun gibi daha birçok karadelik bize gökadamızda kaç karadelik olabileceğini, ne kadar büyüklükteki bir yıldızın ya da nötron yıldızının karadeliğe dönüşebileceğini gösterecek.
Keşfedilen nesne 50 milyon ışık yılı uzaklıktaki M100 Gökadası’nda bulunan ve SN 1979C olarak kodlanmış bir süpernova kalıntısıdır. Chandra’nın yanı sıra, NASA’nın Swift uydusu, Avrupa Uzay Ajansı’nın (ESA) XMM-Newton teleskopu ve Almanların ROSAT Gözlemevi 1995-2007 yılları arasında nesnenin çok parlak X-ışını kaynağı olduğunu göstermişlerdi. Bu veri ise süpernova sonucunda oluşan karadeliğin yakınındaki maddeyi içine çektiği hakkında yorumların yapılmasına neden oldu.
Araştırmanın başındaki bilim insanı Harvard-Smithsonian Astrofizik Merkezi’nden Daniel Patnaude: “Eğer yorumumuz doğruya bu şimdiye kadar keşfedilen en genç karadelik olacak” diyor.
Bilim insanları, ilk kez 1979 yılında amatör bir gökbilimci tarafından keşfedilen, SN 1979C’nin Güneş’ten 20 kat daha büyük bir yıldızın çökmesi sonucunda oluştuğu düşünülüyor. Uzak evrende daha önce keşfedilen karadeliklerin bir çoğu gama ışını patlamaları (GRB) ile görüldü. Ancak SN 1979C’nin durumu farklı. Evrende GRB karadelikleri SN 1979C’ye göre daha uzakta yer alıyor. Kuram bize evrendeki karadeliklerin yıldızın çekirdeğinin çöküşünden GRB üretimine kadar belirli bir süreçten geçtiğini söyler. Son zamanlarda uzak evrende bulunan, GRB yaymayan ve süpernovanın belirli bir türü sonucunda oluşan karadeliklere de rastlandı. Bu nedenle şimdiye kadar göremediğimiz karadeliklerin büyük bir kısmının GRB yaymadığı düşüncesi ön plana çıkıyor.
Harvard-Smithsonian Astrofizik Merkezi’nden Abraham Loeb: “Bu karadelik çeşidi ilk kez görülmüş olabilir. Ancak bu tip karadelikleri keşfetmek zordur. X-ışını gözlemleri yıldızın çekirdeği çöktüğü anda ve gama ışını patlamaları olmadan gerçekleşmeli” diyor ve ekliyor: “30 yıllık gözlemler kurama son derece uyuyor.”
SN 1979C için öne sürülen kuram için elde kanıtlar olsa da yüksek enerjili parçacıkların güçlü rüzgarlar oluşturan hızla dönen bir nötron yıldızı için de geçerli olduğunu göz ardı etmemek gerekir.
Genç ve parlak “atarca rüzgarı bulutsusu” SN 1979C, genç ve parlak nötron yıldızına bir örnek sayılabilir. Parlak atarca rüzgarı bulutsusuna en iyi örnek ise 950 yıldır bilinen Yengeç Bulutsusu’dur.
NASA’nın Bilim Görevleri yöneticisi Jon Morse: “Bu hikaye Chandra gibi gelişmiş teleskoplar yardımıyla aydınlatılabilir” diyor.
Kaynak: Chandra
