Muhteşem çubuklu sarmal gökada NGC 6872 büyük yıldız sistemleri arasında yerini aldı. ABD, Şili ve Brezilya’lı gökbilimciler NASA’nın Galaksi Evrim Tarayıcısı (Galaxy Evolution Explorer-GALEX) tarafından elde edilen verileri işleyerek, gökadanın bilinen en büyük sarmal olduğunu ortaya çıkardı.
Gökadanın iki ucu arasındaki uzaklık, Samanyolu Gökadası uzunluğunun beş katından fazladır. NGC 6872 sarmal gökadası bu haliyle 522 000 ışık yılı uzunluğundadır.
NASA’nın Goddard Uzay Uçuş Merkezi’nden Rafael Eufrasio: “Genç, sıcak yıldızlarından yayılan morötesi ışığı görebilen GALEX olmadan bu ilginç sistemin tam ölçüsünü bilemezdik” diyor. Çalışma Kaliforniya’daki Amerikan Astronomi Derneği toplantısında sunuldu.
NGC 6872 kütlesinin beşte biri kadar olan IC 4970 küçük disk şeklindeki gökada ise büyük gökadanın merkezinin hemen üzerinde görülüyor. Küçük gökada büyükten etkilendiği için şekli bükülmüştür. Bu tuhaf çift güney takımyıldızlarından Tavuskuşu’nda (Pavo), bizden 212 milyon ışık yılı uzaklıkta yer almaktadır.
Gökbilimciler dev gökadanın çok sayıda küçük sistemleri içine dahil ederek büyüdüğünü düşünüyor.
NGC 6872 ile IC 4970 arasındaki kütleçekimsel etkileşimden yeni daha küçük bir gökada oluşabilir.
Çalışma ekibinden astronomi profesörü Duilia de Mello: “NGC 6872’nin kuzeydoğusunda sadece morötesi dalga boyunda ışıma yayan, cüce gökadaya benzeyen bir yıldız oluşum bölgesini görüyoruz” diyor.
Gelgit etkisiyle büyüyen ve diğer bölgelere oranla morötesinde daha parlak olan cüce gökadanın 200 milyon yıl yaşından daha genç ve sıcak yıldızlar açısından zengin olduğu düşünülüyor.
Araştırmacılar çalışma sırasında GALEX verileri dışında Avrupa Güney Gözlemevi’nin (ESO) Çok Büyük Teleskop (VLT), İki Mikron Tüm Gökyüzü Araştırması ve NASA’nın Spitzer Uzay Teleskopu verilerinden de yararlandı.
Dalga boyu ile yayılan enerjinin dağılımını inceleyen ekip, gökadanın iki belirgin sarmal kolu boyunca yayılan yıldızların farklı yaş gruplarında olduklarını ortaya çıkardı. Kolların ucundan gökadanın merkezine yaklaştıkça yıldızların yaşları da büyümektedir.
2007 yılında İsveç Onsola Uzay Gözlemevi’nden Cathy Horellou ve Avustralya Ulusal Teleskop Tesisi’nden Baerbel Koribalski’nın gerçekleştirdiği çarpışma benzetimine göre IC 4970 yaklaşık 130 milyon yıl önce dönerek büyük gökadanın yakınına geldi. Bu modelin yapılan yeni çalışmayla uyuımlu olduğu görülüyor.
Diğer çubuklu sarmal gökadalarda görüldüğü gibi NGC 6872’de de yıldız bileşenleri sarmal kollar ile merkezi bölge arasında geçiş alanları oluşturuyor. Gökadanın merkezinden dışa doğru süzülen çubuk 26 000 ışık yılı uzunluğundadır.
Ekip birkaç milyar yıl önce oluştuğunu düşündükleri çubuğun üzerinde yeni yıldız oluşumlarına dair bir iz bulamadı. IC 4970’in etkileşmesiyle onun yaşlı yıldızlarından bir kısmı gökadaya kaydı.
Ekip üyesi astrofizikçi Eli Dwek: “Bunun gibi yakın etkileşim sistemlerinin yapısı ve dinamiklerinin belirlenmesi, daha genç, daha uzak sistemlerinde gelecekte neler olup biteceğini öngörmek açısından önemlidir” diyor.
