NASA’nın Chandra X-Işını Gözlemevi, 60 milyon ışık yılı uzaklıktaki bir gökadada multimilyon derece sıcaklıktaki sıcak ve büyük bir bulutun varlığını ortaya çıkardı. Sıcak bulut büyük bir olasılıkla cüce bir gökada ile daha büyük bir gökada olan NGC 1232 arasındaki çarpışmanın bir ürünüdür. Eğer bu bilgi onaylanırsa, dev çarpışma sırasında ortaya çıkan X-Işınları ilk kez görülmekle kalmayıp, gökadalar arasındaki çarpışmaların onların büyümelerine nasıl etki ettiği de anlaşılabilecek.
X-ışınları ve görünür ışık altında elde edilen görüntü bir çarpışma sahnesini gösteriyor. Yeryüzünde bir patlama sonucunda duyulan güçlü sesin neden olduğu şok dalgası gibi, cüce gökada ile büyük gökada arasındaki çarpışma sırasında oluşan şok da, ortamdaki gazın yaklaşık 6 milyon derece sıcaklığa kadar ısınmasına neden olur. Chandra X-ışını verilerinden elde edilen mor renk, sıcak gazın cüce gökadanın hareketinden kaynaklı tipik bir kuyrukluyıldız izlenimi doğuran bir görüntüye neden olmaktadır. Avrupa Güney Gözlemevi’nin Çok Büyük Teleskopu’nun görünür ışıkla elde ettiği görüntüde ise sarmal gökada mavi ve beyaz renkleriyle görülmektedir.
Kuyrukluyıldız şeklindeki yapının kuyruğu birçok yıldız oluşumu sırasında büyük kütleli yıldızlarca üretilen şok dalgası nedeniyle oluşmuş olabilir. Bu durumda büyük yıldız rüzgârları ve süpernova kalıntıları ile oluştuğu varsayıldığında büyük kütleli yıldızların evrimiyle bağlantı kurulabilir.
Sıcak gaz büyük ve küresel yapıda olduğundan böylesi iki boyutlu bir görüntüde kütlesi ve biçimi tam olarak belirlenemez. Bu açıdan kütlenin kırk bin Güneş kütlesinde olduğu söylenebilir. Baktığımız biçimde gazın her yöne eşit dağıldığını düşünürsek o zaman da en az üç milyon Güneş kütleli bir gazın varlığından söz edilebilir. Bu da Samanyolu’nun da içinde bulunduğu Yerel Grup içindeki tipik bir cüce gökada için kabul edilebilir bir değerdir.
Sıcak gazın, çarpışmanın geometrisine bağlı olarak, daha yüz milyonlarca yıl X-ışınlarıyla parlayacağı tahmin ediliyor. Çarpışma 50 milyon yıl sürecektir. Gökadalardaki sıcak bölgelere neden olan cüce gökadaların büyük gökadalarla çarpışma istatistiğini belirlemek, bu tür olayların gökadaların büyümesine etkisini ortaya çıkarmak için iyi bir yol olabilir.
Gözlenen X-Işını emisyonuyla ilgili alternatif bir açıklama da bunun büyük kütleli yıldızların ve gökadanın bir kısmında bulunan çok sayıda süpernovaların ürettiği rüzgârlar yoluyla oluşmasıdır. Radyo, kızılötesi ya da görünür ışık verilerinin yetersiz olmasına karşılık bu çözüme pek olası gözüyle bakılmıyor.
Görüntü telif hakkı: X-ray: NASA/CXC/Huntingdon Institute for X-ray Astronomy/G. Garmire; Optical: ESO/VLT
