Yukarıdaki görüntü M31 ya da bilinen adıyla Andromeda Gökadasına ait. Görüntü Chandra (X-ışını), Spitzer(kızılötesi) ve Dijital İzleme-Digitized Sky Survey (görünür ışık) verilerinden oluşturuldu. Gökadanın merkezini gösteren sarı parlak bölge Chandra ile alınmıştır.
Evrenin genişlemesinden sorumlu olarak karanlık enerji gösteriliyordu. Chandra ile elde edilen görüntülerde ise bu işin sorumlusunun süpernovalar olduğu görülüyor.
İki beyaz cücenin birleşmesi sonucunda oluşan Tip Ia süpernovası Chandra ile görüntülenmiş. Normal parlaklığının 40 katına kadar ulaşan bölgede beyaz cüceye aktarılan madde nedeniyle oluşan süpernovanın etkili olduğu belirtiliyor. Bu tür süpernovalara Tip Ia süpernovaları denir. Bugüne kadar 5 eliptik gökada için aynı sonuçlara rastlanmıştır.
Tip Ia süpernovaları güçlü parlamalardır. Bu özelliklerinden dolayı da çok uzaklardan gözlenebilir. Bu patlamalara aslında neyin neden olduğu ise hala tartışılan bir problem.
|
|
|
|
Bu bulgular Tip Ia süpernovalarının oluşumu hakkında fikir verebilir. Bilim insanları bir Tip Ia süpernovasının yaşlı bir yıldızın çökmesiyle oluşan beyaz cücenin madde biriktirmesi ve sonunda bu maddeyi dışarı fırlatmasıyla oluşturduğunu düşünür. İki beyaz cücenin birleşmesiyle de oluşabilen bu tip süpernovalarda yanıt bekleyen sorular da bulunmakta.
Gözlenen süpernovalardan yola çıkılarak iki beyaz cücenin birleşmesiyle Tip Ia’nın oluştuğu varsayımı ağırlık kazanıyor.
Tip Ia süpernovaları patlamadan hemen önce önemli değerlerde X-ışını yayarlar. Bu bilgiden hareketle iki beyaz cücenin birleşmesiyle oluşan süpernovalarda ise görülen X-ışını değeri daha az olacaktır. Bilim insanları Chandra’nın bu yeni bulgusuyla iki fikir arasını bulmaya çalışıyor.
Üçüncü ama zayıf olan bir başka olasılık ise beyaz cücenin kütle eşiği sınırına gelerek patlamasıdır. Böylesi bir durumda gözlenen X-ışınlarının az olması kabul edilebilir. Ancak bu tip bir patlama Tip Ia süpernovalarının özellikleriyle bağdaşmamaktadır.
Gökbilimciler gökada merkezlerinde gerçekleşen süpernovaların beyaz cücelerin birleşmesi sonucunda oluştuğunu düşünüyor. Gökada merkezlerinde Tip Ia süpernovası kalıntılarının bulunması bu sorunu çözebilir.
Kaynak:
Konuyla ilgili ayrıca Günün NASA Görüntüsü Sayfası’ndaki 22.02.2010 tarihli görüntüye ait açıklamayı okuyabilirsiniz.
