X-ışınları verileri gözönüne alınarak elde edilen büyük resim yıldızının önünden geçerken yakalanan bir ötegezegene ait. HD 189733b’ye ait düşünülen bu görsel NASA’nın Chandra X-Işını Gözlemevi ve Avrupa Uzay Ajansı’nın XMM Newton Gözlemevi’ne ait veriler sonucunda oluşturuldu.
Büyük görsel, güneş benzeri HD 189733 yıldızı çevresinde dolanan HD 189733b adlı Jüpiter büyüklüğündeki bir gezegenini gösteriyor. Dünya’nın Güneş’e yakınlığına göre yıldızına 30 kez daha yakın olduğundan sıcak Jüpiter sınıfına giren gezegenin yörünge dönemi ise 2,2 gün. X-Işınları ile ilk kez gözlenen sistemin sürpriz üyesi ise kırmızı bir yıldız. Bu yıldız ise ana yıldızın çevresinde 3200 yılda bir turunu tamamlıyor.
Chandra ile HD 189733 sisteminin son görüntüsü elde edildi. Merkezdeki büyük ve parlak olanı ana yıldızın sol üstünde ise onun soluk yıldız eşidir.
Ana yıldızının önünden geçerken yakalanan ötegezegen ise küçük olduğundan X-Işını dalga boyundaki gözlemlerde ortaya çıkmaz. Gökbilimciler geçiş sırasında yıldızdan gelen X-ışını miktarının azalma miktarının üç katından fazlasının diğer yıldızdan gelen görünür ışıkla yok olduğunu belirtiyor. Bu da gezegenin atmosferinin çalışılmasını engelliyor. Bu sonuca işaret eder gibi gezegenin atmosferi açık mavi renkle gösterilmiştir. Hubble Uzay Teleskopu ile gözlenen HD 189733b’nin atmosferinde mavi ışık saçtığı bilinen silikat parçacıkları olduğu gösterilmişti.
Yaklaşık on yıl önce keşfedilen HD 189733b gezegeninin atmosferi yıldızdan gelen morötesi ve X-ışını ile yavaş yavaş buharlaşmaktadır. Gökbilimcilere göre gezegen saniyede 100 milyon ile 600 milyon kilogram kadarlık maddeyi kaybetmektedir. Eğer gezegenin atmosferi uzamamış olsaydı bu oran % 25 ya da % 65 daha fazla olacaktı.
Sadece 63 ışık yılı uzaklıkta olması nedeniyle HD 189733b gezegeninin atmosferi diğer sıcak-Jüpiterlere göre daha kolay çalışma olanağı tanır. Bu nedenle gökbilimciler için önemli bir hedeftir.
Görsellerin telifleri: X-ray: NASA/CXC/SAO/K.Poppenhaeger et al; Illustration: NASA/CXC/M.Weiss
