Yıldız doğumevleri kızılaltı* dalga boyunda parlayan gaz ve toz bulutlarıdır. Bu tanımlama G305 için de geçerlidir. İçinde bebek yıldızların ısıttığı, parlak karmaşık gaz bulutları bulunmaktadır. ESA’nın Herschel gözlemevinin elde ettiği bu muhteşem görüntüde yıldız oluşturan mavi renkteki sıcak noktalar ile kırmızı-kahverengi rengiyle soğuk bölgeler dikkat çekmektedir.
Görüntüde nokta şeklindeki birçok yıldız oluşumu olsa da, aslında en çok göz alıcı kısım merkezin hemen sağında görülen kalp şeklindeki alandır. Karanlık bölgenin merkezinde büyük yıldız WR48a ve iki komşusu, Danks 1 ve 2 yıldız kümeleri gizlenmektedir. Üç yıldız birkaç milyon yaşında yani yaşlı olmamalarına karşılık yeni yılız oluşumlarını tetikleyecek yoğun ışıma yaparlar. (Karşılaştırma için Güneş’in 4,6 milyar yıl yaşında olduğunu hatırlatalım.)
WR48a’dan gelen güçlü rüzgârlar ve iki kümedeki büyük kütleli yıldızların ışınımı gaz kalıntılarını buluttan uzaklaştırıyor. Kalp şeklindeki yapının kenarında biriken bu gaz yeni yıldızlar oluşturmaktadır.
Herschel verilerini kullanan gökbilimciler bu yıldız doğumevinin 16 bölgesinde yüksek kütleli yıldızların oluştuğunu saptadı. Bölge, Samanyolu’ndaki en parlak yıldız oluşum yapılarından biridir ve oluşan yıldızların her birinin farklı evrim aşamasında olması araştırmacıların ilgisini çekmektedir.
G305 yaklaşık 12 bin ışık yılı uzaklıkta olup çıplak gözle görülebilen Güney Haçı (Crux) takımyıldızındaki büyük yıldızlararası toz bulutu Coalsack (Kömür Çuvalı) bulutsusunun yanında yer alır. Çok belirgin bir karanlık bulut olan Coalsack güney yarıküre gökyüzünün Samanyolu’nun parlak yıldızları arasında koyu bir leke olarak kendini gösterir.
Bu görüntü üç farklı dalga boyunda üretilmiştir: 70 mikron (mavi), 160 mikron (yeşil) ve 250 mikron (kırmızı).
2009 yılında göreve başlayan Herschel dört yıl boyunca uzayı uzak kızılaltı ve milimetre-altı dalga boylarında gözledi. Bu tayfsal aralık, yıldız süreçlerini araştırmak ve erken evrimlerini gözlemek için gerekli olan gaz bulutlarının içinin görülmesini sağladı.
*İngilizcede geçen “Infrared” kelimesinde “Infra” ‘alt’ demektir. Bu nedenle çoğu yerde ve bu zamana kadar bu sitede de bu kelime yanlış çeviri olarak “kızılötesi” kullanılmıştır. Morötesi evet ama kızılötesi diye bilinen bir tayf yoktur. Kelimenin doğrusunun “kızılaltı” olduğuna işaret eden değerli hocam Prof. Dr. Ahmet Hakan Yılmaz’a (KTÜ-Fizik) teşekkür ederim.
