Gökbilimciler evreni anlamak için genellikle Samanyolu’na en yakın gökada olan Büyük Macellan Bulutu’na (BMB) teleskoplarını yönlendirirler. Şili’deki Avrupa Güney Gözlemevi’nin Geniş Alan Görüntüleyicisi (GAB) ile BMB içinde gerçekleşen geniş küresel kümeler arasında gerçekleşen süpernova patlamaları ve bunların bıraktığı kalıntılar birkez daha gözler önüne seriliyor. Bu çalışmalar yıldızların doğum ve ölümleri ile gökadaların evrimini anlamak yönünden değerli bilgiler verir.
Büyük Macellan Bulutu (BMB) Samanyolu’na kozmik ölçek için çok yakın sayılabilecek 160 000 ışık yılı uzaklıktadır. Uzak sistemlere göre daha yakınımızda olan BMB bu nedenle gökbilimciler için önemli bir hedeftir. BMB, güney yarıküredeki Kılıçbalığı takımyıldızın da bulunur. Yerel grup içinde Samanyolu’na en yakın gökada olan BMB, Samanyolu’nun neredeyse 10’da 1’i büyüklüktedir. Samanyolu’nun genişliğini 100 000 ışık yılı olarak düşünürsek, BMB’nin genişliği yalnızca 14 000 ışık yılı kadardır. 
Gökbilimciler BMB’yi düzensiz cüce gökada olarak sınıflandırır. Bu düzensiz yapının nedeni ise, merkezdeki şekli bozuk çubuklu sarmaldan kaynaklanıyor. Merkezde oluşan kütle çekimi, gökadanın Samanyolu ve diğer gökadaların etkileşimleriyle birlikte gökadanın şeklinin bozulmasına neden oluyor.
Bu görüntü Şili’deki La Silla Gözlemevi’nde bulunan 2.2 metrelik teleskoba takılan GAB ile alınan dört fotoğraftan biridir. Görüntü, gökyüzünde dört dolunay büyüklüğündeki bölgeyi kapsamaktadır. Bu, BMB’nin içinde yeralan daha küçük bir alandır. Burada düzinelerce yıldız kümeleri, parlak gaz bulutları, sönük veya parlak dev yıldızlar açıkça görülmektedir.
Küresel yıldız kümeleri, merkezindeki yoğun yıldızlar tarafından kütle çekiminin oluşturduğu ve birkaç ışık yılı çapındaki milyonlarca yıldız barındıran bölgelerdir. Samanyolu içindeki birçok kümenin kırmızı yıldızlar barındırdığını ve gökadamızdan daha eski, 10 milyardan daha yaşlı olduğunu biliyoruz. BMB’de küresel kümeler görüntünün sağ üst kısmında yıldızı andıran ancak, bulanık ve beyaz oval kümesi olarak görülmektedir. NGC 1978 olarak bilinen küme bilinenin aksine büyük bir yıldız kümesidir. Kümenin diğer kümelerden daha genç, yalnızca 3.5 milyar yıl yaşında olduğu düşünülüyor. Bu da gökbilimcilerin BMB’de, Samanyolu’na göre genç yıldız oluşumlarının daha sık gerçekleştirdiği sonucuna ulaşmasını sağlıyor.
BMB’de bunun yanı sıra çok güçlü süpernova patlamaları nedeniyle yeni yıldız oluşumlarının gerçekleştiği bölgelerde bulunuyor. Görüntünün sağ üst köşesinde küçük bir bulut şeklinde olan N 49 böylesi bir bölgedir. Parlayan gaz bulutu BMB’nin en parlak süpernovası sonrasında oluştuğunu söyler gibidir. Bölgeden 1979 yılında güçlü gama ışınımı alınmış ve dünya yörüngesindeki uydularla bölgeye ilişkin incelemeler gerçekleştirilmişti.
Büyük Macellan Bulutu, Gökbilimcilerin tüm zamanlarını alabilecek kadar önemli ve farklı nesnelerle dolu bir gökadadır. Gökbilimciler bu nedenle bu gökadayı incelemek ve gözlemek için fazla istekli olmaktadır.
Kaynak: ESO
