Hubble Uzay Teleskopu verileriyle Samanyolu çevresinde dolanan dev bir gaz bulutunun saatte 1 milyon kilometre hızla gökadaya düşmekte olduğu belirlendi.
Yörüngesi iyi bilinen bu bulut gökada çevresinde muazzam hızla dolanan diğer “Smith Bulutlarına” göre daha dikkat çekicidir. Yeni Hubble gözlemleri bulutun 70 milyon yıl önce oluştuğunu gösteriyor. Bulut radyo dalgaları ile 1960’ların başında Gail Smith tarafından keşfedildi.
Bulutun 30 milyon içinde Samanyolu’na düşeceği tahmin ediliyor. Gökbilimciler bulutun 2 milyon yıldız oluşturacak malzemeye sahip olduğunu düşünüyor.
Uzay Teleskopu Bilim Enstitüsü’nden Andrew Fox: “Bulut gökadaların zamanla nasıl değiştiğini gösteren güzel bir örnektir. Gaz diski Samanyolu yakınına sokulurken köpüklü görüntüsü belli bir düzene girer ve gökadaya doğru akmaya başlar.
Samanyolu’nun kenarları oldukça aktif alanlardır. Bulut içindeki gazın gökadaya doğru sokulması galaktik disklerin nasıl aktif kaldığını gösteriyor. Bu da eskisine oranla daha farklı yerlerde yıldız oluşumunu sağlayacaktır” diyor.
Kuyrukluyıldızı andıran dev bulut 11.000 ışık yılı uzunluğunda ve 2500 ışık yılı genişliğindedir. Bulutu eğer gökyüzünde görebilseydik 30 Dolunay büyüklüğünde bir alanı kaplardı.
Gökbilimciler Smith bulutunun gökadalar arası uzayda başı boş gezinen, yıldız oluşturamamış gaz yığını olduğunu düşünüyor. Bulut eğer Samanyolu’ndan atılmış ise içinde hidrojen ve helyum dışında ağır elementlerin de olması gerekir. Hangi seçeneğin doğru olduğunu anlamak için madde analizi yani gazın tayfına bakmak gerekir.
Araştırma ekibi bu amaçla daha uzaktaki üç aktif gökadanın parlak çekirdeğinden yayılan morötesi ışığı gözledi. Bunun için Hubble’ın Kozmik Kökenli Tayfölçeri kullanıldı.
Özellikle morötesi ışığı soğuran sülfür taraması yapıldı. “Bunu ölçersek Güneş’teki sülfür miktarı ile karşılaştırabiliriz. Sülfür, ağır elementlerin varlığını gösteren birkaç göstergeden biridir” diyor Fox.
Böylece Samanyolu merkesinden 40.000 ışık yılı uzaktaki bulutun sülfürce zengin olduğunu gördük (Güneş Samanyolu merkesinden 15.000 ışık yılı uzaktadır). Bu sonuç Smith bulutununu yıldız malzemesi açısından zengin olduğunu gösteriyor. Bulut, uzayda başıboş dolanan tipte olsaydı bu sonuca ulaşılamazdı. Bu da bulutun Samanyolu içinden atıldığını, ancak bulutun bir bumerang gibi geri döndüğü anlamına geliyor.
Smith bulutunun kökeni belirlenmesine karşılık başka sorular yanıt beklemektedir. Bulut Samanyolu’ndan neden ve nasıl atıldı? Bu olayda görünmeyen karanlık maddenin etkisi olabilir mi? Yanıtlar için gelecek araştırmaları beklemek gerekecek.
