İlk kez bir karadeliğin Dünya’ya olan uzaklığı net bir şekilde ölçüldü. Gökbilimciler 7800 ışık yılı uzaklıktaki bir karadeliği matematiksel modellere gereksinim duymadan yakınındaki bir yıldızdan yayılan radyo dalgalarını ölçerek hesaplamayı başardılar.
Gökcisimlerinin uzaklıkları trigonometrik paralaks denilen yöntemle ölçülür. Bu yöntemde gökbilimciler Dünya’nın Güneş çevresinde dolanmasının sonucunda bir yıldızın konumundaki değişikliğini (yıllık kayma değeri) ölçer. Hollanda Uzay Araştırma Enstitüsü (SRON)’nden Peter Jonker ve ekibi bu yöntemi Kuğu takımyıldızındaki V404 Cygni’ye uyguladılar. Yıldızın dış tabakaları bir karadelik tarafından emiliyordu. Yıldızdan karadeliğe yönelen gaz, karadeliğin çevresindeki bir plazma diskinde birikir. Gaz bu sırada dışarıya X ışınları ve radyo dalgaları yollar.
Araştırmacılar ikili yapının paralaksını ölçmek için Dünya üzerinde kurulu olan teleskoplardan da yararlandılar. Sonuçta ikilinin bizden 788 ışık yılı uzaklıkta olduğunu buldular. Yıldızlarası ortamda yer alan gaz ve tozun etkisiyle kırılmaya uğrayan ışığın etkisiyle en fazla %6 gibi bir hata payı olabileceğini de belirtmek gerekiyor.
Araştırmalar sonucunda karadeliğe neden olan süpernovanın etkisiyle yıldız-karadelik ikilisinin uzayda saniyede 40 km gibi bir hızla hareket ettiği de ortaya çıkarıldı. Jonker bu bilgiyle çevrede ne kadar karadelik olabileceğini kestirebileciğimizi belirtiyor. Süpernova şeklinde patlayarak bir karadeliğe dönüşen yıldız ile ilk önce karadeliğe değil de genç nötron yıldızına dönüşerek karadelik oluşturan orta boydaki bir yıldızın karadeliği arasındaki farkları bulabileceğimizi ümit ediyor. “İşte bu ikinci durumda oluşan karadelikler uzayda belirli bir hızla yol alırlar. İşin ilginç tarafı V404 Cygni ikinci tür karadelik kapsamında olmasına karşılık hızlanmasını sağlayacak bir tepkiyle karşılaşmamış olması. Şimdiki hedefimiz aynı ölçüm yöntemini birkaç karadeliğe daha uygulamak olacak.
“Kaynak: SRON
