Her biri ölmekte olan yıldıza bağlı olan üç ötegezegen keşfi yapıldı. Çalışma Penn State Üniversitesi’ndeki gökbilimcilerin oluşturduğu uluslararası bir araştırma ekibiyle gerçekleşti.
Güneş Sistemi’ne onlarca ışık yılı uzaklıktaki HD 240237, BD +48 738 ve HD 96127 adlı yıldızlarda gezegen olduğu belirlendi. Gözlem Hobby-Eberly Teleskopu ile gerçekleşti. Gezegenlerin her birinin bağlı olduğu yıldız ise son zamanlarını yaşıyor. Keşif ölmekte olan yıldız çevresindeki gezegen sistemlerinin evrimi çalışmalarına ışık tutacak. Gökbilimciler bu keşifle birlikte ölmekte olan bir yıldızın metal bileşeninin nasıl değişime uğrayacağını da anlamaya çalışacaklar.
Araştırma sonuçları Astrophysical Journal Dergisi’nin Aralık sayısında yer alacak.
Üç gezegenin bağlı olduğu sistemler Güneş Sistemi’ne göre daha gelişmiş durumdalar. Çalışma ekibinin başkanı Prof. Alex Wolszczan: “Her üç yıldızda şişerek kırmızı dev aşamasına geçtiğini ve yakında iç gezegenleri de içine alacak. Güneş’in de böyle bir kırmızı deve dönüşüp muhtemelen Dünya’yı da içine alacak şekilde büyüyeceğini sanıyoruz ama bereket ki bu süreç için daha 5 milyar yıl daha var. BD +48 738 yıldızında Jüpiter benzeri gezegeni dışında bir de gizemli nesne bulunuyor. Bu nesne bir kahverengi cüce, dev gezegen ya da düşük kütleli bir yıldız olabilir. Bu garip nesnenin ne olduğunu birkaç yıl içinde ortaya çıkarmayı umuyoruz” diyor.
Araştırmacılar ölmekte olan yıldızların davranışlarının metal miktarıyla nasıl değişkenlik gösterdiğini anlamak için bu ölen üç yıldız ile gezegenlerini incelemenin yararlı olacağı bilincindeler.
“Öncelikle biz HD 240237, BD +48 738 ve HD 96127 gibi dev yıldızlar gürültülüdür. Yani bu yıldızlar Güneş’ten daha fazla salınır ve gezegenleri üzerinde daha fazla baskı oluşturur.Yine de sabırla yaptığımız gözlemlerin sonucunda bu yıldızların çevresindeki gezegenleri görmeyi başardık” diyor Wolszczan.
Wolszczan ve ekibi gerçekten bu yıldızların çevresindeki gezegenleri keşfetmekle kalmayıp yıldızların metal içeriklerini de hesapladı ilginç bir dağılım ortaya çıkardı. “Biz bir yıldızın metal yoğunluğu ile şiddetiarasında negatif bir ilişki olduğunu belirledik. Metal yoğunluğunun daha az olduğu yıldızın daha gergin ve gürültülü olduğunu belirledik. Güneş fazla titreşmesine karşılık çok genç olması atmosferinde daha az çalkantı olmasını sağlıyor.”
Wolszczan kırmızı dev aşamasına gelen bir yıldızın gezegenlerin yörüngelerini değiştirdiğini ve yakınındakileri yuttuğuna dikkat çekti. Bu nedenle bu yıldızların aslında keşfedilenden daha fazla gezegene sahip olabileceği ancak bunların bir kısmının zaman içinde yokolmuş olabileceğine işaret ediliyor. “Bu yıldızlardan hiçbirinde yıldızdan 0,6 gökbirimi uzaklıkta bir gezegen yok. Buradaki 0,6 gökbirimi kritik uzaklık değeri olabilir.”
Gözlemler 5 milyar yıl sonra Güneş’in nasıl davranacağı konusunda da ipuçları veriyor. “Elbette Güneş beş milyar yıl sonra kırmızı deve dönüşecek ve iç gezegenler ile onların uydularını yutacak. Ancak biz bu olaydan bir ya da üç milyar yıl önce Jüpiter’in uydusu Europa’ya yerleşmeyi düşünebiliriz. Europa şu an yaşanabilecek bir yer değil elbette. Ancak o zaman Europa’daki buzlar eriyecek ve yaşama uygun koşulların oluşacağı bir yer olabiecek” diyor.
