339 ışık yılı uzaklıkta K sınıfı cüce bir yıldızın çevresinde Merkür’ün yoğunluğuna yakın, sıcak, Dünya’dan biraz büyük bir gezegen keşfedildi. Çapı Dünya’ya göre %20 daha büyük ancak iki buçuk kat daha büyük kütleli olan K2-229b’nin sıcaklığı 2000 C derecenin üzerindedir.
Başak takımyıldızındaki K tipindeki K2-229 yıldızına çok yakın (yıldızına, Dünya ile Güneş uzaklığının yüzde biri uzaklığında, 0,012 AB) dolanan gezegenin bir yılı sadece on dört saat.
Teleskop ‘sallanma tekniği’ adı verilen Doppler tayfölçeri yöntemi ile keşfedildi. Buna göre yıldızdan alınan ışıktaki değişime bakıldı. Daha sonra yıldızın dikine hızı (radyal hız) belirlenerek gezegenin büyüklüğü, konumu ve kütlesi hesaplandı. İki yöntemi birlikte değerlendiren gökbilimciler yıldızın ışığının ne kadar sallandığını belirledi. Böylece gezegenin boyutları saptandı.
Keşif ekibinden Warwick Üniversitesi Astronomi ve Astrofizik ekibinden Dr. David Armstrong: “Güneş Sistemi’nde Merkür diğer karasal gezegenlere oranla yüksek miktarda demir içerir. Şimdi Merkür’ün bu özelliğine sahip başka gezegenler olduğunu da gösterdik” diyor.
“Üç gezegenli sistemde K2-229b yıldıza en yakın olanıdır. Üç gezegenin konumu Merkür-Güneş yörüngesi arasındadır. Yani üç gezegen de yıldıza çok yakın yörüngede dolanmaktadır. Bu ve bunun gibi keşifler Merkür gibi sıra dışı gezegenlerin nasıl oluştuğunu anlamamıza yardımcı olmaktadır.”
K2-229b’nin yoğun ve metalik doğasına ilişkin bir açıklama, yıldızına yakın olduğundan atmosferi yoğun yıldız rüzgârı ve parçacık yağmuruyla aşınmış olabileceğidir.
Bir diğer olasılık ise K2-229b’nin milyarlarca yıl önce iki dev cismin çarpışması sonucunda oluşmasıdır. Tıpkı Dünya’ya Mars büyüklüğündeki bir gezegenin çarpması sonucu Ay’ın oluştuğunu söyleyen teori gibi.
Evrende özellikleri açısından uç noktalarda yer alan gezegenlerin ayrıntılarını öğrenmek Güneş Sistemindeki gezegenlerin nasıl oluştuğunu ortaya çıkaracak ipuçları vermektedir. K2-229b’nin Merkür’e benzemesi bu anlamda önemlidir.
Makale adresi: https://www.nature.com/articles/s41550-018-0420-5
