Betelgeuse sönüyor mu? Avcı takımyıldızındaki bu ilginç yıldızın parlaklığı son zamanların en küçük değerine ulaştı. Kırmızı dev aşamasında olan yıldız her an patlayabilir ya da bir milyon yıl daha dayanır. Kesin olan şey sönükleştiği.
Gökbilimciler uzun zamandır Betelgeuse’un enerji krizinde olduğunu biliyor ve bu nedenle yıldızı sürekli izliyorlar. Yıldızın çekirdeğindeki yakıt bitmek üzere. Yakıtı bittiğinde ise çökerek dış ölü katmanlarını fırlatacak ve 1604’ten bu yana Samanyolu’nda oluşan ilk süpernova olacak.
Gökbilimcilere göre Betelgeuse önümüzdeki 100 bin yıl içinde patlayacak. Bize çok uzun gelen bu zaman ölçeği kozmik dilimde ise çok küçük bir kesir.
Gökbilimde yıldız parlaklıkları ‘kadir’ birimiyle verilir. Bu değer yıldıza göre negatif ya da pozitif olabilir. Eğer bir yıldızın parlaklık değeri negatif ise bu çok parlak, pozitif ise ve sıfırdan ne kadar büyükse o kadar sönüktür. İnsan gözünün görebileceği en sönük yıldız 6 kadir olarak verilir. Güneş’in parlaklığı -26 kadir iken Vega yıldızının parlaklığı 0 kadirdir.
Betelgeuse’un parlaklığının Ekim 2019’dan itibaren azalmaya başladığı saptandı. 7 Aralık 2019’da +1.12 kadir ve 6 Ocak 2020’de ise +1.37 kadir parlaklığa kadar sönükleşti. Bu ise son 25 yılın en sönük değeri demek.
Villanova Üniversitesi’nden Edward Guinan ve ekibinin Betelgeuse’a ait son 3 yıllık verileri parlaklıktaki hızlı düşüşü açık şekilde gösteriyor.
Grafikte düşey eksen parlaklık değerlerini ve yatay eksen ise astronomide kullanılan Julian takvimine ait tarihleri göstermektedir. Yani 6 Ocak 2020 tarihi burada HJD245 8855’e denk gelmektedir.
Yıldızın sönükleşmesi çıplak gözle net olarak görülmektedir. Gökyüzünü düzenli izleyen amatör gökbilimciler de bu durumu fark ettiler. Kuzey yarıkürede kış aylarının en güzel takımyıldızı olan Avcı’nın omuzundaki Betelgeuse her zaman heyecanla izlenir ancak bu kez omuz sönmeye başladı.
Bu sönükleşme acaba bir patlamayı mı işaret ediyor? Muhtemelen değil. Betelgeuse aynı zamanda parlaklığı yavaş değişen bir yıldızdır. Ancak bu kadar sönük hale gelmesinin nedeni bu değil. Ama ne?
Bir gün patladığında gökyüzünde önemli değişikleri olacak. Gündüz dahi görünecek ve Dolunay kadar parlak hale gelecek olan Betelgeuse’un ışığında gölgeniz bile oluşacak.
Astronomik zaman ölçeğinde sadece 4 dünya yılında yıldızın bu kadar sönükleşmesi ve bizim bu zaman diliminde buna şahit olmamız gerçekten inanılmaz.
betelgeuse ne zaman patlar bunu bilmiyoruz ama patladığında yaşıyor olmam lazım ve bunu çık isterim.bencede btelgeuse yakıtı azalıyor bu çok açık kırmızı bir dev’e dönüşecek.tabiki dış katmanlarınıda uzay boşluğuna fırlatacak.yıldızın 100 bin yıl veya dahada az (kozmik zaman) bir zamanda olabilir.gözlemleri takip ediyor ve merak ediyorum.selamlar.