Aslan takımyıldızındaki dev gezegen GJ 436b’de bir şey eksik. Neptün boyutlarındaki gezegenleri incelemekte olan Spitzer Uzay Teleskopu bu dev gezegende CH4 olarak bilinen metan gazının çok az olduğunu buldu.
Merkez Florida Üniversitesi’nden (Central Florida University-UCF) Kevin Stevenson:”Bu büyüklükteki bir gezegende metan gazının bol olması beklenir. Ancak GJ 436b’deki metan gazı beklenen değerin 7000’de 1’i kadar” diyor.
Metan azlığı gökbilimcileri şaşırtmışa benziyor. Çünkü Güneş Sistemimizdeki dev gezegenler metan açısından oldukça zengindir. Hidrojen ve karbon Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün’de bolca bulunur. Bu atomlar birleşerek en basit hidrokarbon olan metan gazını oluştururlar.
Bu gezegenleri baz alan gökbilimciler GJ 436b’de de metan gazının bol miktarda bulunması gerektiğini varsayarak inceleme yaptılar. Ancak sonuçlar onları şaşırttı. Gezegen metan değil karbondioksit bakımından zengindi.
UCF’den Joseph Harrington: “Bu bilgi aklımızı aldı” diyor.
Gezegende olması gereken metana ne olmuş olabilir. Burada akla gelen ilk olasılık, metanın kırıldığı yönünde. “yıldızdan gelen morötesi ışınım metanı etilene dönüştürüyor olabilir. Güneş ışınlarının etki ettiği plastik bir nesnenin karbon bağları kırılarak hidrojen atomları ayrışır ve etileni (C2H4) oluşturacak şekilde tekrar birleşirler” diyor Harrington.
Ayrıca gezegendeki kuvvetli rüzgarlar alt kısımlardan atmosfere doğru karbondioksiti (CO) kaldırarak buraların temizlenmesine yardımcı oluyor olabilir. Böylece CO ile metan yer değiştirmiş olur. Ya da başka bir etki…
Harrington: “Gezegenin kimyası bilmediğimiz bir yapıya da sahip olabilir” diyerek ekliyor.
Metan yalnız dev gezegenlerde bulunmaz. Dünya’da da inek ve keçilerin midelerinde de oluşur. Aynı zamanda bataklıkların diplerindeki derin çamur içinde çürüyen organik maddelerden oluşup, kabarcıklar şeklinde yukarı çıkar. Dev gaz gezegenlerinde ortak madde olan metan bizim gezegenimiz için yaşamın bir işaretidir.
Bu nedenle gökbilimciler uzaktaki dünya boyutlarındaki gezegenlerde metan gazını ararlar. NASA’nın Kepler aracıyla bulunabilecek dünya boyutlarındaki gezegenlerde oksijenin yanında bulunabilecek metan gazı yaşam için bir işaret olabilecek.
Tüm gezegenlerin atmosferileri güneş sistemimizdeki gezegenlerin atmosferlerine benzerlik gösterir mi? GJ 436b ile bunun kesin olmadığı belli. Gökbilimciler çizim tahtalarına tekrar geri dönmek zorunda kalabilir.
Kaynak: NASA Science
